بررسی رابطه پیشرفت تحصیلی با رشد اجتماعی دانش آموزان

تعداد صفحات : 30 صفحه

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

چکیده

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

هدف پژوهش

فرضیه

متغیرهای پژوهش

تعاریف مفهومی

تعاریف عملیاتی

فصل دوم: مبانی نظری

روانشناسی رشد

پیشینه نظری

نظریات مربوط به یادگیری اجتماعی

یادگیری مشاهده ای

نظریات مربوط به رشد اجتماعی

رشد اجتماعی

پیشینه پژوهشی

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه

روش تحقیق

جامعه آماری

ابزارهای اندازه گیری

شیوه اجرای پژوهش

روشهای آماری

فهرست منابع

چکیده

پژوهش حاضر، نقش باورهای انگیزشی را در رفتار کمک طلبی و پیشرفت تحصیلی 200 دانش آموز پسر پایه سوم راهنمایی که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار داد. به منظور سنجش باورهای انگیزشی (اهداف تکلیف مدار، اهداف بیرونی، اهداف توانایی نسبی، ادراک لیاقت شناختی و ادراک لیاقت اجتماعی) از پرسشنامه محقق ساخته و مقیاس ادراک لیاقت هارتر استفاده شد.رفتار کمک طلبی(پذیرش و اجتناب از کمک طلبی) از طریق پرسشنامه محقق ساخته مورد اندازه گیری قرار گرفت و برای سنجش پیشرفت تحصیلی، از میانگین نمرات دروس دانش آموزان استفاده شد. جهت تحلیل داده ها، از روش آماری تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده گردید.
نتایج پژوهش نشان داد که: 1) بهترین متغیرهای پیش بینی کننده پذیرش کمک طلبی عبارتند از: اهداف تکلیف مدار و ادراک لیاقت اجتماعی، 2) بهترین متغیر پیش بینی کننده اجتناب از کمک طلبی، اهداف بیرونی است و 3) رفتار کمک طلبی (پذیرش و اجتناب از کمک طلبی) پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. به طور کلی، نتایج پژوهش حاکی از اهمیت توجه به مؤلفه های انگیزشی – اجتماعی در رفتار کمک طلبی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان است.

کلید واژه ها: باورهای انگیزشی، اهداف تکلیف مدار، اهداف بیرون، اهداف توانایی نسبی،ادراک لیاقت شناختی، ادراک لیاقت اجتماعی، رفتار کمک طلبی،پیشرفت

** دکتر زهره سرمد * عزت اله قدم پور

استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران * * کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی *

مقدمه:

قرآن کتاب آسمانی ما مسلمانان و نیز پیامبر بزرگوار اسلام , مکرراً بر تحصیل علم و دانش تاکید کرده اند. رسول اکرم (ص) بارها مسلمانان را به فراگیری علوم تشویق کرده اند و فرموده اند:

«به دنبال علم و دانش بروید حتی اگر در چین باشد.»

مسلمانان نیز به پیروی از دستورات قرآن و پیامبر از صدر اسلام برای آموختن علوم مختلف سعی و کوشش فراوان داشته اند.

از این جهت لازم است برای بهبود تعلیم و تربیت و همچنین راهنمائی و کمک به دانش آموزان در امر تحصیل که همواره مورد نظر دانشمندان و بزرگان دین بوده است سعی و کوشش بعمل آید.

بر تمام افراد جامعه بخصوص آنان که به نوعی با آموزش و پرورش در ارتباطند لازم است به هر نحو که می توانند راهی را برای بهتر کردن وضع تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش بخصوص در مقطع ابتدایی و رفع کمبودها و اشکالات آموزشی پیدا نموده و علل و عواملی که در پیشرفت تحصیلی نسل های آینده و حال موثرند را بررسی و کشف نمایند.

بیش از 80 % شخصیت کودکان و نوجوانان در متن خانواده , در کنار پدر و مادر شکل می گیرد و خانواده بعنوان اولین پایگاه تعلیم و تربیت و نخستین مدرسه کودکان می باشد و در مورد پیشرفت تحصیلی فرزندان و آینده سازان نقش اساسی را دارند , لازم است در این باره علل کمبود و نقایص برخورد اولیا پیگیری و در جهت»پیشرفت تحصیلی فرزندان بکار گرفته شود. و به خانواده های محترم و عاشق پیشرفت فرزندان , آموزشهای لازم و ضروری , با تشکیل کلاسهای آموزش خانواده از طریق مربیان و استادان ماهر و حاذق داده شود.»

مقدمه:

در یادگیری کارآموزان و دانش آموزان، انگیزه مساله مهمی است به واقع بعضی متخصصان ایجاد انگیزه را از مسوولیت های نخستین مربیان و معلمان می دانند. با وجود برانگیخته شدن یادگیرندگان این احتمال است که آنان تلاش کافی برای تسلط یابی نشان ندهند با تاسف گفتنی است که حتی بهترین برنامه کارآموزی و آموزش سازماندهی شده هم در صورت نبود «انگیزه» در کارآموزان و دانش آموزان به بار نمی نشینند. هنوز هم افرادی هستند که پیشاپیش نشانه هایی از انگیزش در خود دارند انسان ها از ابتدای حیات خود تا واپسین دم حیات خودانگیختگی را با خود دارند انگیزش از ویژگی های هر موجود زنده ای است. ولی در مواردی دیده می شود که یادگیرندگان دوست ندارند کاری که انجام می دهند بنا بر خواسته معلمان یا مربیان باشند به هر روی آنان به طریقی برانگیخته می شوند. بنابراین مربی و معلم بیش از آنکه نقش انگیزه زایی را ایفا کند به ایفای نقش کنترل انگیزش یادگیرندگان و سوق دادن انگیزه ها برای یادگیری تکلیف یا کار ویژه ای انجامد، یعنی توجه آنان به نحوی جلب می شود و انرژیشان برای انجام دادن فعالیت جدی هدایت می گردد.
انگیزه نیرویی درونی است که سبب می شود به نحوی معین رفتار کنیم. گاه انگیزه غریزی و گاه از تصمیمی منطقی است روی هم رفته گفتنی است که آن ترکیبی از هر دو است تا حدودی انگیزش غریزی، نیندیشیده و تا حدودی هم منطقی و اندیشیده است، اغلب انگیزش خود محور و در خدمت شخصی است. انگیزه ها نیروی قوی در فرآیند یادگیری هستند. انگیزش نه فقط نیرویی هدایت کننده است بلکه گیج کننده هم هست. اگر نسبت به موضوعی انگیزه پیدا کنید کار دیگری را که باید انجام دهید سبب سردرگمی خواهد بود، این حالتی است که ترجیح می دهید کاری را پی بگیرید و از سوی دیگر مجبورید کار دیگری را برگزینید.

والدین امروزی و بخصوص مادران حساسیت زیادی درباره درس خواندن و پیشرفت تحصیلی فرزندانشان نشان می دهند. بسیاری از خانواده هایی که فرزندان با هوش و درس خوانی دارند سعی می کنند از تهیه هیچ نوع امکاناتی دریغ نکنند.

خانواده هایی که فرزندانشان به هر دلیل اهل درس و مدرسه نیست برای جبران کمبودهای انگیزشی پول خرج کردن برای معلم خصوصی و آموزشگاه و انواع و اقسام کتاب ها را ساده ترین راه می پندارند. هم والدین گروه اول و هم والدین گروه دوم بیشترین فشار را بر روی فرزندان متمرکز ساخته و به اقداماتی یک طرفه روی می آورند.

نقش خانواده در ایجاد لذت یادگیری چیست چرا کودک 6 5 ساله مشتاق یادگیری وقتی به سنین بالاتر می رسد شوق و انگیزه خود را از دست می دهد آیا این امر به دلیل تاثیر عوامل خارج از خانواده است.

خانواده به ویژه در سنین حدود 2 تا 10 سالگی مهارت هایی به کودک می آموزد که در رابطه با کارهای آموزشگاه نقش اساسی دارند. این مهارت ها عبارتند از: زبان توانایی یادگیری از بزرگسالان جنبه هایی از نیاز به پیشرفت عادت به کار کردن و توجه به وظایف. اگرچه خانواده ها در آموزش این مهارت ها به کودکان تفاوت دارند اما نتیجه کار بعضی خانواده ها در ایجاد این مهارت ها و توانایی های دیگر فوق العاده است.

امروزه وسایل کمک آموزشی، اعم از ساده یا پیچیده، به عنوان ابزاری برای ایجاد تسهیل در امر تدریس و یادگیری در نظامهای آموزشی به کار می روند. این وسایل از حیث اینکه تئوری و عمل را با هم ترکیب کرده،باعث ماندگاری یادگیری و تنوع بخشی در کلاس درس شوند، دارای اهمیت هستند. با توجه به پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی در عصر حاضر، وسایل کمک آموزشی به عنوان یک رابطه توانسته اند نقش خود را به خوبی ایفا کنند. این امر زمانی تحقق می یابد که معلمان مهارتهای لازم را برای کاربرد این وسایل داشته باشند. سرچشمه تمام تحولات و نوآوری های آموزشی در جامعه، تجارب و نتایج تحقیقات علمی و عملی دانشمندان و صاحبنظران علوم اجتماعی و علوم تربیتی است. در نگرش جدید آموزشی، مدرسه برای شاگرد است، نه شاگرد برای مدرسه. بنابراین توجه به رغبت و پرورش عواطف و استعدادهای کودک بسیار مهم تر از دانشی است که کودک باید یاد بگیرد. در این بین مدرسه مهم ترین مکان و شایسته ترین جایی است که نتیجه تجارب و یافته های دانشمندان مورد ارزیابی قرار می گیرد. در تمام نظام آموزشی، معلم نقش کلیدی دارد. انتظار جامعه از مدرسه و معلم این است که نوجوانان را برای زندگی واقعی در جامعه فردا تربیت کند. امروزه نگرش اندیشمندا ن نسبت به اهداف، فلسفه و مقاصد تربیتی به کلی دگرگون گردیده است. این تحولات و تفاوت اندیشه ها به سبب نتایج حاصل از کاربرد روشهای تعلیم و تربیت در گذشته، نیازهای جامعه امروز و پیش بینی نیازهای جامعه فردا بوجود آمده است.

انگیزه به دو نوع درونی وبیرونی قابل تقسیم است:

از انگیزه های بیرونی می توان به تقویت کننده هایی چون پول، تایید، محبت، احترام، نمره و از تقویت کننده های درونی می توان به رضایت خاطر و احساس خوب از یادگیری اشاره کرد.

آنچه که بیشتر موجب رفتار خودجوش می شود، انگیزه درونی است. هدف عمده فعالیت های پرورشی معلم یا مربی این است که دانش آموز به تدریج از انگیزه های بیرونی به سمت انگیزه های درونی هدایت شود.

تفاوت اساسی افراد دارای انگیزه درونی با افراد دارای انگیزه بیرونی این است که افراد با انگیزه درونی احساس کفایت بیشتری در خود دارند و کمتر به دیگران اجازه می دهند که محرک رفتارشان شوند. این گروه از دانش آموزان با انگیزه درون گرا، تصورشان این است که موفقیت و عدم موفقیت در تحصیل به خاطر رفتار صحیح یا غلط خودشان است.

شیوه های قضاوت

والدین باید شیوه های مناسبی را برای برخورد با فرزندان پیش بگیرند و آنها را از آغاز سال تحصیلی رعایت کنند.
یکی از این موارد ملاک قرار ندادن نمرات برای قضاوت در مورد دانش آموزان است.
آرامش، لازمه مطالعه موفق برای دانش آموزان است و چنانچه نمره ملاک ارزیابی این مطالعه باشد به جای آرامش موجب اضطراب می شود.
چنانچه والدین از دانش آموزان بخواهند که به طور دائم مشغول درس خواندن باشند و نمرات عالی بگیرند آرامش را که لازمه مطالعه موفق است از فرزندانشان خواهند گرفت.

علاقه از نوع بی قید و شرط

یکی از مواردی که مانند بنزین برای حرکت موتور دانش آموز موثر است باور او توسط والدین است. علاقه بی قید و شرط به دانش آموز کمک قابل ملاحظه ای به تصوری که او از خود دارد خواهد کرد.
دانش آموزانی که والدینشان با تغییر یک نمره بالاتر یا پایین تر رفتاری متغیر دارند دچار تزلزل شخصیت شده و گمان می کنند این نمره است که موجب مقبولیتشان می شود نه خود آنها؛ اما وقتی او را با هر شرایطی باور کنید و در برطرف ساختن نقاط ضعف و کاستی ها او را مورد حمایت قرار دهید انگیزه بیشتری برای پیشرفت داشته و خودش سعی می کند شما را خوشحال کند.

برای دستیابی به فضایل؛ موانع، دردها و رنج های فراوانی در برابر انسان وجود دارد.

اگر آدمی بتواند بر مشکلات خود فایق آید و از سدهای پیش راه بگذرد، نگه داشتن و پایداری فضیلت های به دست آمده را آسان از دست نمی دهد و چنان چه فرزندان ما به این حکمت زیبا در کسب فضایل آگاه شوند به طور قطع در بردباری و شکیبایی ها استوارتر خواهند بود.
نقش مشاور نیز در این مسیر تکاملی نقشی حساس و مؤثر است، آگاه کردن آدمی به چگونگی مقابله و مبارزه با مشکلات، پشتیبانی و حمایت از مراجعان و تقویت روحیه و بالا بردن ظرفیت های احساسی و روانی آنان از نکات ممتاز کارکرد او در کمک به کسب فضائل است.
در این جا باید به این امر مهم اشاره شود که همه افراد نیازمند مشاوره هستند.
تفاوت راهنمایی و مشاوره در این است که تأکید راهنمایی بر پیشگیری، ارائه اطلاعات و آگاهی ها به مردم است در حالی که تأکید مشاوره بر درمان است. یعنی انسان ها ابتدا نیاز به راهنمایی دارند، اما در مواقعی که قادر به حل مشکلات خود نمی باشند باید از مشاوره استفاده کنند. در مشاوره باید به افراد اطمینان داده شود که اطلاعات ارائه شده توسط آن ها به صورت یک راز باقی می ماند و در صورت لزوم، انتقال اطلاعات به والدین به صورت غیر مستقیم صورت می گیرد.