امروز جمعه 02 آذر 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

بررسی نقش یارانه ها بر توسعه و انتقال تکنولوژی

 0

میزان پرداخت یارانه، معیار توسعه:
کشور توسعه یافته، کشوری است که منابع انسانی علمی و فنی قوی داشته باشد. تا بتواند از منابع مختلف کشور استفاده بهینه نماید.
در کشور توسعه یافته به علت وجود رفاه عمومی و خصوصی در حد بالا، و اندک بودن تعداد کم درآمدان و بی درآمدان، کمترین یارانه پرداخت می شود.
تعداد یارانه بگیران هرچه به صفر نزدیک تر باشد، آن کشور مقتدرتر خواهد بود. اگر سال به سال تعداد یارانه بگیران بی درآمد و کم درآمد به سوی صفر میل نماید، آن کشور توسعه یافته تر خواهد بود. هر چه تعداد یارانه بگیران از صفر دور شود و به طرف صد میل نماید، کشور عقب مانده تر خواهد بود. به عبارت دیگر هر چه از تعداد افرادی که زیر خط فقر زندگی می کنند کاسته شود و به تعداد کسانی که بالای خط فقر زندگی می کنند افزوده شود، کشور توسعه یافته تر است.
یکی از شاخص مهم در تعیین جامعه پیشرفته و عقب مانده می تواند، میزان یارانه پرداختی نسبت به کل بودجه و تعداد یارانه بگیران زیر خط فقر نسبت به کل جمعیت باشد. این معیار بین دو یا چند کشور یا کل کشورها قابل مقایسه است.

وضعیت ایران در زمینه یارانه‌ها

یارانه‌ها در اقتصاد ایران را می‌توان به دو گروه یارانه‌های تولیدی و یارانه‌های مصرفی تقسیم کرد که یارانه‌های تولیدی نیز به نوبه خود به یارانه‌های تولید کالا و یارانه تولید خدمات تقسیم می‌شوند.

یارانه‌های اصلی مصرفی شامل یارانه‌های کالاهای اساسی مثل گندم جهت تأمین نان مصرفی، برنج، روغن، قند و شکر، شیر، پنیر، گوشت، چای، مواد شوینده، دارو و حامل‌های انرژی است. یارانه‌های تولیدی نیز شامل گروه یارانه نهاده‌های کشاورزی نظیر سم، بذر کود، ماشین‌آلات کشاورزی و یارانه بخش صنعت در قالب امتیازهایی است که به صنعت تعلق می‌گیرد و یارانه خدمات مواردی مثل یارانه حمل و نقل، را شامل می‌شود

اولین هدف پرداخت یارانه در نظام جمهوری اسلامی، به جهت حمایت از قشر بی درآمد و کم درآمد جامعه است تا افراد قدرت اداره یک زندگی متعالی را داشته باشند.

دولت برای رفاه حال عمومی ملت، مخصوصا قشرهای کم درآمد یا بی درآمد، یکی از دو کار را باید انجام بدهد:
1- یارانه پرداخت نماید.
2- حقوق و درآمد قشرهای کم درآمد یا فاقد درآمد را به حدی برساند که توان تهیه مایحتاج خود را در حد استاندارد با قیمت تمام شده داشته باشد.
دولت بعد از تعیین گروه هدف، باید از طریق کانالی از آنان حمایت کند. حمایت ها می تواند از کانال های مختلف صورت می گیرد. دو کانال عمده عبارتند از:
1- پرداخت مستقیم به گروه هدف: دولت یارانه را به مستقیما به گروه هدف می پردازد تا خود گروه هدف، کالا یا خدمات خود را با قیمت تمام شده از بازار تهیه نماید. مثلا در بانک حساب توسط دولت باز می شود
2- پرداخت غیر مستقیم به گروه هدف: یارانه را به بخشی می پردازند تا آن بخش به گروه هدف خدمت رسانی نماید. مثل بخش تولید(تولید کننده گان) که از دولت یارانه را تحویل می گیرد تا کالا یا خدمات خود را ارزان تر از قیمت تمام شده در اختیار گروه هدف قرار دهد.

یارانه توسعه ای

این کمکهای دولتی به منظور تقویت زیربنای اقتصادی و اجتماعی کشور در جهت تعادل بخشیدن به نظام تولید، مصرف و هزینه نمودن درآمدهای عمومی، همچنین کمک به ایجاد موسسات تحقیقاتی و انتقال فناوری و علوم، مراکز اطلاعات پایه ای، کمک هزینه تحصیلی دانشجویان داخل و خارج از کشور به منظور تقویت نیروی انسانی کارآمد و حتی کمکهایی را که در بودجه دولت، برای تربیت تکنسین ها، مهندسین و کارگران حرفه ای می شود، می توان نوعی کمکهای توسعه ای نامید.

نوآوری:

منشاء و سرچشمه نوآوری، انسان است و ماهیت آن حاصل یکی از استعدادهای بالقوه بشری است.و در همه انسانها به صورت نهاده و موهبت الهی با درجات متفاوت از شدت و ضعف وجود دارد. از منظر سازمانی و ملی نیز امروزه سازمانها و کشورهایی می توانند خود را با شرایط جدید وفق دهند که با نوآوری و دگرگونی ها همگام شوند.

• اصطلاح نوآوری در مدیریت تکنولوژی ، به ایده های جدید در زمینه فرایندها، محصولات،تکنیک ها و روشها اطلاق می گردد.

نوآوری تکنولوژیکی مستلزم تولید ایده فنی،کسب دانش لازم،تبدیل آن به سخت افزار یا روش اجرایی قابل استفاده و ارایه آن به جامعه و انتشار و تطبیق آن است.البته تا حدی که اثرش قابل توجه باشد؛ نوآوری تکنولوژیک تنها به برخی تغییرات محدود اقتصادی منحصر نمی‌شود؛ بلکه یک نوآوری تکنولوژیک می تواند با توسعه‌ی خود در جامعه، نظام اقتصادی – سیاسی را دستخوش تحول نماید. نوآوری، می‌تواند منشا تحول در درون ساختار قدرت نیز باشد.

"تحول در دانش می تواند منجربه تحول وسیعی در نظام قدرت گردد." (Toffler, 1990, p. 26)

طی چند دهه‌ی گذشته تلاش قدرت‌های سیاسی برای افزایش نوآوری تکنولوژیک به‌منظور ایجاد تحول و توسعه‌ی اقتصادی و سیاسی تشدید شده است. دولت‌ها سیاست‌های متفاوتی را برای تشویق فعالیت‌های نوآوری درپیش گرفته‌اند، تا بتوانند از طریق آن‌ها به توسعه‌ی صنعت ملی دست یابند. درطی سی سال گذشته، مطالعه‌ی نوآوری تکنولوژیک بیش از پیش برای قدرت‌های سیاسی اهمیت یافته است. دلیل این اهمیت را می‌توان به‌ویژه امور ذیل دانست:

نخست، بحران نفتی سال‌های دهه‌ی هفتاد و ضرورت جایگزینی منابع انرژی غیرنفتی.(Rothwell and Zegveld 1981).

دوم، طبیعت رقابتی فعالیت‌های نوآوری و توجه به جنبه های اقتصادی نهفته در نوآوری تکنولوژیک (Smith 1995).

و سوم، قصد دولت‌ها مبنی برتحقق صنعتی کردن قلمرو سیاسی خود در مقیاس وسیع در زمانه‌ای که جهانی شدن اقتصاد، دولت‌ها را مجبور به افزایش هزینه‌های پژوهش‌های تکنولوژیک می‌کند.

از نظر "یان‌کوک" و" پل مایز" جوهره‌ی نوآوری و انتقال تکنولوژی به روزبودن و توان همراهی با پیشرفت تکنولوژیک است. انتقال تکنولوژی فرایندی است که تداوم و توسعه‌ی تولید را آن‌گاه که شروع شد، تضمین می کند. تولید بدون هزینه و امکانات و بدون بازار مناسب، امکان پذیر نیست. این، فرآیند کامل سیکل نوآوری است. (Ian Cook & Paul Mayes, p. 16)

عوامل مؤثر بر شکل گیری و تسریع در روند نوآوری:

عوامل مؤثر بر نوآوری یا به عبارتی منابع نوآوری گوناگونند.از جرقه های ذهنی گرفته تا برنامه ریزیهای هدفمند دولت ها و تغییرات محیط جهانی همه و همه می توانند از عوامل موُثر بر نوآوری و منابع نوآوری تلقی شوند.

فرآیند توسعه تکنولوژی:

خلق تکنولوژی جدید نتیجه فرآیندی است که اصطلاحاً فرآیند نوآوری تکنولوژی و یا فرآیند نوآوری نامیده می شوند فرآیند نوآوری خود ترکیبی از اختراع و انتشار است.
فرآیند اختراع: شامل تمام فعالیتها و کوشش هایی است که موجب خلق ایده های جدید و نحوه کارکرد آنها است.
فرآیند انتشار: شامل تمام مراحل توسعه تجاری و جهت دادن به ایده ها و اختراعات جدید به سمت اهداف کاربردی مشخص و نهایتاً بهره برداری وسیع پخش انتشار نتایج مبتنی بر آن اختراع می باشد.

تکنولوژی و توسعه اقتصادی:
1* حرکت از جامعه سنتی به سمت جامعه صنعتی
2* موجب افزایش تولید در سطح کلان
3* سوق دادن جامعه به سمت صنعتی شدن
4* باعث تغییرات فرهنگی و ارزشی می شود
5* موجب آموزش های تخصصی به نیروهای انسانی می شود
6* تخصصی و علمی تر شدن جامعه
7* باعث صرفه جویی در وقت و هزینه
8* در امر حمل و نقل تسریع می گردد
9* موجب بالا رفتن سطح رفاه عمومی می گردد
10* انگیزی قدرت خلاقیت و ابداع و نوآوری های نیروهای متخصص بیشتر می شود
11* انتقال اطلاعات تسهیل می گردد

مشکلات اساسی در انتقال تکنولوژی در ایران عبارتند از:

دولتی بودن اقتصاد ایران/ اتکای دولت و بخش خصوصی به درآمد های نفت/ عدم وجود شرکت های بزرگ سرمایه گذاری و بانکهای خارجی/ عدم تمرکز سرمایه لازم جهت جذب تکنولوژی های پیشرفته در بخش خصوصی/ تغییر سیاست های دولت ها در طی حداقل 30 سال اخیر/ سوء استفاده صاحبان تکنولوژی از موقعیت سیاسی ایران و ثروت بادآورده نفتی/ عدم وجود یک استراتژی و چشم انداز بلند مدت و ثابت در صنعتی کردن ایران از طرف دولتمردان/ افراط و تفریط در رعایت استانداردهای جهانی از جمله حفظ محیط زیست/ عدم خرید و انتقال تکنولوژی های مناسب/ عدم انتخاب صحیح تکنولوژی از صاحبان آن/ عدم جذب کامل تکنولوژی/ عدم انطباق تکنولوژی/ عدم بومی سازی و نوآوری آن/ توجه وارد کنندگان تکنولوژی به بازار صرفاً داخل و عدم داشتن رویکرد صادراتی محصولات آن/ واردات تکنولوژی هایی که عمدتآ کالاهای مصرفی تولید می کنند./ رقابت بسیار شدید در انتقال یک تکنولوژی خاص و اشباع سریع آن در داخل/ کاهش روزمره سود آوری محصولات و متضرر شدن آنها به دلیل عدم رویکرد صادراتی/ واردات تکنولوژی هایی که در دوران افول خود هستند/ عدم داشتن امکان انتخاب به دلیل روابط تیره با صاحبان اصلی تکنولوژی(کشورهای غربی و آمریکا) و سوء ظن صاحبان تکنولوژی های پیشرفته به استفاده های غیر مرتبط توسط ایرانیان/ گرایش های سوداگرانه در انتقال تکنولوژی/ عدم تسلط وارد کنندگان تکنولوژی به فن مذاکره/ ارتباط ضعیف و گسسته بین مراکز دانشگاهی و صنعت و بی بهره ماندن کارآفرینان و صنعتگران از مشاوره های آکادمیک و علمی/ رویکرد روش جایگزینی واردات در انتخاب تکنولوژی/ واردات تکنولوژی هایی که وابستگی شدید به انرژی و یا مواد اولیه وارداتی داشته که با برداشتن یارانه ها از انرژی و یا افزایش نرخ ارز به شدت ضربه دیده و از دور خارج می شوند/ نگاه رو به شرق صنایع به علت تحریم های غرب

نتیجه گیری:

دولت باید یارانه ی بیشتری به بخش صنعت وتولیداختصاص دهد،رابطه ی صنعت با مراکزدانشگاهی افزایش یابد ویارانه ای برای بخش تحقیق وتوسعه درنظرگرفته شود تاازاین طریق تکنولوژی توسعه یابد وبهره وری تولیدافزایش یافته وراندمان تولیدوپیشرفت روزبه روزبیشترشودتاازکشورهای رقیب خودپیشی بگیریم که این امر مستلزم اختصاص دادن یارانه به بخش تولیدمی باشد.

درپایان انتظاراتی را که می توان پس از تحقق کامل انتقال تکنولوژی وتخصیص یارانه به این امر داشت به شرح زیر است:

· احداث تأ سیسات صنعتی و واحدهای تولیدی

· انتقال و ساخت ابزار و ماشین آلات

· بهره برداری و نگهداری تأسیسات صنعتی

· ذخیره سازی، حمل و نقل، مدیریت توزیع و فروش محصولات

· دسترسی به اطلاعات تکنولوژی

· توسعه فعالیت های تحقیق و توسعه

· توانایی طراحی و مهندسی

تبلیغات متنی