امروز جمعه 02 آذر 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

روش های آموزش و اداره ی کلاس چندپایه

 0

نکته ی اساسی و مهم در آموزش کلاس چندپایه این است که، باید برنامه ای را طراحی کرد تادر هر جلسه ی آموزشی، همزمان همه ی پایه ها بتوانند چه باآموزش مستقیم و چه غیرمستقیم در تمام وقت یک جلسه ی آموزشی فعال باشند. (اغلب اوقات به دلیل عدم آشنایی به شیوه های اداره ی کلاس چندپایه، بعضی از پایه ها، زیر اجرای برنامه ی آموزشی پایه های دیگر له می شوند. که به دلیل از دست دادن زمان آموزش دریک جلسه، به پایه هایی در آن جلسات توجهی نمی شود. حتی گاهی آموزش بعضی از حوزه های یادگیری مانند قرآن، هنر، ورزش، انشا، هدیه های آسمانی و... دراجرا برای مدتی فراموش می شوند. وجای خود را به دیگر درس های یک پایه می دهند. زیرا بعضی ها درس هایی مانند ریاضی، علوم تجربی و... را مهم تر می دانند.)

اما به دلیل حجم زیاد کارآموزشی درکلاس چندپایه (خصوصاً حجم نامناسب محتوی) عاملی می شود که روش های آموزشی اجباراً به سوی معلم محوری و انتقالی و آموزش تک پایه ای پیش برود. که متاسفانه اثر بخشی آن در یادگیری دانش آموزان بسیار ناچیز است.

بنابراین بسیار مهم است که به دلیل فرصت کمی که دراین کلاس ها برای هر پایه در یک جلسه ی آموزشی وجوددارد، محیطی را برای یادگیری طراحی نمود که بتواند شرایط و موقعیتی را فراهم سازد که دانش آموزان بتوانند حداکثراستفاده را از زمان یک جلسه آموزشی ببرند. ودر همه ی جلسه های آموزشی مشارکت فعال داشته باشند. (به دلیل محدودیت زمان، همه ی شیوه های آموزشی باید دانش آموز محوری طراحی شوند.) نوع فعالیت ها باید بگونه ای باشد تا هرگز دانش آموزی در یک پایه بخاطردیگر پایه ها یا بعضی از مواد درسی، درساعات آموزشی هرجلسه منفعل نماند. لذا با توجه به پتانسیل موجود درکلاس چندپایه (تنوع پایه، توانایی مورد نیازو...) باید اکثر اوقات روش ها و الگوهایی را بکار گرفت که بتواند فراگیران را به فعالیت های زیر وا دارد:

- گفت وگو کردن دانش آموزان پایه های مختلف موجود در کلاس با یکدیگر

- هم فکری کردن دانش آموزان پایه های پایین تر با پایه های بالاتردر انجام دادن تکالیف درسی،

- همکاری کردن دانش آموزان درگروه های یادگیری با ترکیبی از پایه های مختلف کلاس،

- انجام دادن فعالیت های آموزشی که نیاز به جست وجو کردن در محیط، پرسیدن از افراد مختلف کلاس، مراجعه به منابع و... را به همراه دارد.

- تولیدکردن، با هم ساختن، جمع آوری کردن،

از بین روش ها و الگوهای موجود می توان نمونه های زیر را مناسب تلقی کرد. مانند:

-روش های حل مساله، کاوشگری، داستان گویی، گردش علمی، ایفای نقش، بازی های تربیتی (آموزشی)، همیاری، بارش مغزی ویا بکارگیری نقاشی، مدل سازی، نمایش فیلم و... که در بکارگیری این روش ها محدودیت پایه ای آن چنان اثربخش نیست. اتفاقاً با وجود پایه های مختلف در کلاس چندپایه، آن ها بهتر می توانند در اجرای این شیوه ها به هم کمک کنند.

به خاطر ضیق وقت آموزشی درکلاس چندپایه (متاسفانه هم اکنون کلاس چندپایه با همان زمان مدارسی با کلاس تک پایه و عادی فعالیت می کند.) باید با استفاده ازروش های فعال ودانش آموز محوری، برای فراگیران فرصتی ایجاد کرد تا بتوانند علاوه بر خودآموزی، خصوصاً از همکلاسی خود هم به خوبی استفاده کنند. (استفاده از توانایی درسی، تجربی و فکری و...همکلاسی، نقطه قوت آموزش است که فقط در کلاس چندپایه بخوبی شرایط آن فراهم است.) بکارگیری چنین روشهایی فرصتی ایجاد می کند که معلم هم با فراقت بال ووقت کافی قادربه نظارت مستقیم ودقیق تر فراگیران درجریان یادگیری باشد. ودرصورت لازم می تواند بازخوردهای مناسبی ارائه کند.

ازگذشته های نسبتا دوردرآموزش و پرورش، کتابچه ای در37 صفحه ی بسیار خلاصه شده و محدود که توسط چند مدرس برای مراکز تربیت معلم ودانشسرای مقدماتی تهیه شده بود، سه روش: محوری، گروهی و ترکیبی را برای اداره ی کلاس چندپایه پیشنهادکرده بودند. که درجای خود بسیارمفید بود و همچنان خواهد بود. زیرا حداقل کلاس چندپایه را معرفی می کرد. اما دراین مجموعه هم، چندان به شیوه های اجرایی و مراحل روش های معرفی شده مانند: «محوری، گروهی وترکیبی» پرداخته نشد. بلکه فقط دریکی دو صفحه، بدون این که نمونه ویا مثال های کاربردی ارائه شود، هر کدام از شیوه ها نام برده شدند. (بیش تر، مشکلات کلاس چندپایه را معرفی کرده بودند.)

درآن مجموعه مانند اکثر منابع موجود، نمونه فعالیت های اجرایی و عملی کلاس درس ارائه نشد. بلکه بیش تر به جدول ساعات درسی پرداخته است. مانند: برنامه ی کلاس های دوپایه، یا سه پایه و... یا درجلسه ی اول چه درسی و درچند دقیقه و درجلسه ی دیگر کدام درس آموزش داده شود. و...(یعنی در آن کتابچه بیش تر به نوع برنامه ی روزانه براساس ترکیب پایه ها اشاره شد.)

به دلیل عدم آشنایی معلمان کلاس های چندپایه به این روش ها و نظارت نداشتن کارشناسان درشیوه اداره ی کلاس چندپایه، متاسفانه شیوه های پیشنهادی درسطح قابل قبولی به اجرا در نیامد. تا افراد بتوانند نقاط قوت یا ضعف آن را به خوبی بشناسند. تقریبا این شیوه ها هم خوب معرفی نشدند و هم این که مخفی مانده اند و یا مظلوم واقع شدند. که البته این نا آشنایی هم دلایلی دارد. بطور مثال:

الف - دسته ای از معلمان درکلاس چندپایه، دوره ی تربیت معلم را طی نکردند. لذا با نام این روش ها هم آشنا نیستند. (حتی اغلب معلمان تربیت معلم هم آشنایی چندانی ندارند.)

ب - عموماً درآموزش ضمن خدمت، برای چندپایه فعالیت های خاصی آموزشی ارائه نشده است. و...

برای آشنایی معلمان درادامه ی این مباحث، ابتدا به این روش های نسبتا ًقدیمی وکارا پرداخته می شود. اما با این تفاوت که از تجربیات خود درآموزش دانش آموزان کلاس چندپایه و دیگر معلمان آشنا به چندپایه وبعضی ازمدرسین ابتدایی استفاده شده است. و مهم تر این که مراحل اجرای عملی این روش ها همراه با مثال درسی هر یک از پایه ها ارائه شد. تا راهنمای قابل استفاده برای معلمان جدید و نا آَشنای کلاس های چندپایه باشد. البته ممکن است گاهی بعضی از موضوعات درسی با تغییرات جدید کتاب های درسی همخوانی نداشته باشد. این نکته چندان مهم نیست. بلکه هدف آشنایی با شیوه ی اجرایی آن هاست. رویکرد ومحتوای کتاب درسی فقط می تواند در شیوه ی تدریس یک ماده درسی اثرگذار باشد نه این که برروی شیوه اداره ی کلاس چندپایه تغییر ایجادکند. بنابراین شیوه های مورد نظرمی توانند در جای خود علاوه برسادگی و قدیمی بودن، کاملاً اثر بخش باشند وبسیار مفید واقع شوند.

تبلیغات متنی