0

تعامل کودک با محیط تاثیر قابل توجهی بررشد ابعاد و مهارت های فیزیولوژیک، روانشناختی و اجتماعی کودک اندارد. کودکان محیط پیرامون خود را با جزئیات شرح داده، و آن را از تمام راه های ممکن جهت برقراری تعامل ارزیابی می کنند. به عبارت دیگر، آن ها از محیط برایر شد و بهبود مهارت های خود کمک می گیرند.

این مطالعه، مروری است بر اهمیت طراحی داخلی محیط های آموزشی خردسالان در مراکز پیش دبستانی و مهدهای کودک، با تکیه بر فاکتورهایی همچون ابعاد، چگونگی تقسیم بندی فضای در دسترس و چیدمان عناصر، رنگ و روشنایی،و سایر المان های محیطی؛ و بررسی ارتباط آنها با نیازهای تکاملی، یادگیری، و رشد
مهارت های کودکان.

0

منظور از آموزش ریاضی در پیش دبستانی،زمینه سازی تشکیل مفهوم عدد ومقدار،برای مراحل بعدی تعلیم وتربیت یعنی دبستان می باشد.

ریاضی فکر کردن است،ریاضی بعنوان ابزاری که انسان در زندگی روزمره از آن استفاده می کند.ریاضی بیان روابط است وهمچنین ریاضی بعنوان دانش ناب بشری است.

ضرورت و اهمیت آموزشی مفاهیم ریاضی درپیش از دبستان:

دوران پیش از دبستان دارای حساسیت زیادی می باشد زیرا یادگیری سریع تر وآسان تر انجام می گیرد بطور کلی آموزش ریاضی دارای دو اثر شامل است: 1- فردی (که باعث رشد ذهنی – نظم فکری – دقت وتمرکز – تجزیه وتحلیل واستدلال می شود) 2- اجتماعی(که باعث رشد علمی و اجتماعی و صنعتی می شود.)

نظر یه ادوارد دبونو: تفکر خلاق نوعی مبادله ی اطلاعات است که بااستفاده از روش های مختلف این مبادله اطلاعات صورت می گیرد. ریاضی نیز دراین مبادله اطلاعات نقش دارد.

انواع دانش وجایگاه ریاضی در آن:

از نظر پیاژ ه انواع دانش شامل 1- دانش حسی – حرکتی است که آموزش درآن صورت نمی گیرد واز ابتدای تولد باکودک همراه است 2- دانش فیزیکی که مستقیم از راه حواس کسب می شود وبنابراین بایستی محیط کاملاً غنی باشد.دانش فیزیکی شامل خصوصیات اشیاء مانند رنگ، شکل اندازه و.... دانش فیزیکی پیش نیاز آموزش ریاضی است.

3- دانش اجتماعی شامل آداب ورسوم آشنایی با محیط اجتماعی مناسبات وسنت های اجتماعی آشنایی با جنبه های رشد اجتماعی کودکان می باشد 4- دانش منطقی – ریاضی آموزش مفاهیم ریاضی در حیطه این دانش صورت می گیرد.

آموزش مفاهیم ریاضی از راه شفاهی حاصل نمی شود بنابراین بایستی محیط وفضای مناسب را با استفاده از حواس - وسایل و......... برای کودکان فراهم نمود و اورا تشویق به کشف وتجربه کرد باتوجه به انواع دانش ریاضی شامل دانش فیزیکی ودانش منطقی – ریاضی می باشد. چگونگی شکل گیری مفاهیم ریاضی در کودکان براساس نظریات پیاژه:

شکل گیری مفاهیم ریاضی در کودکان (پیش از دبستان) در دو دوره زیر انجام می شود.:

1- دوره حسی – حرکتی (از تولد تا دوسالگی)، شناخت دراین دوره از طریق بازتابها وحواس صورت می گیرد تفکر درسال اول زندگی حسی - حرکتی است وپیش عملیاتی می باشد.

2- دوره پیش عملیاتی (دوتا هفت سالگی) که خود شامل دو دوره الف): دوره تفکر پیش مفهومی از دوتا چهارسالگی ب) تفکر شهودی ((مکاشفه ای)از 4 تا هفت سالگی

آموزش ریاضی در دوره پیش مفهومی به صورت بازی و....... است ودرپایان این مرحله آموزش ریاضی به صورت هدف مند آغاز می شود.

مجمو عه کتا ب های پیش از دبستان با ویژگی های زیر تدوین می شوند

اهداف:

- شناخت پیرامون کودک

- شناخت خود وخانواده

- آمادگی برای دوران دبستان

- کسب مهارت در هم خوانی دست،زبان واندیشه

- ایجاد ارتباط کودک با جامعه

- تقویت حس های پنج گانه

- تقویت سرعت عمل وسرعت در فراگیری مفاهیم

- یافتن نقایص گفتاری،دیداری وشنیداری در کودکان وتلاش در رفع آنها

- تقویت درک مفا هیم آموزشی در کودکان از راه بکار گیری خلا قیت های فردی و گروهی

روش کار هدف های بالا به شیوه آموزش غیر مستقیم دنبال می شود،استفاده از زمینه های نقاشی،شعر،داستان،نمایش،کاردستی،بازی وسرگرمی در راستای آموزش مفاهیم ریاضی،علوم وفارسی ویژگی هدفمند این مجموعه است.

روش آموزش مفاهیم ریاضی:

1- مکاشفه ای (یعنی شناخت یک پدیده از طریق حواس بدون نیاز به استدلال)

2- روش فعال کودک به دست ورزی وتجربه می پردازد (درکودک بدون فعالیت وعمل تفکر ی صورت نمی گیرد) عمل ابزار تفکر است

3- بازی: آموزشهای پیش دبستانی، بازی محورند. به عبارت دیگر، روش آموزشی، مبتنی بر انجام بازیهای مختلف و فعالیتهای آزاد است. تمایل ذاتی کودکان برای به نمایش گذاشتن جنبه های درونی خود و شناخت دنیای اطراف، بازی نام دارد. بازی، وسیله ای برای درک درون کودک است. تئوریهای مختلفی از سوی روانشناسان، در مورد اهمیت بازی کودک ارائه شده است. یکی از این نظریات، متعلق به روانکاوی به نام فروید است. روانکاوان معتقدند که بازی، وسیله ای برای کاهش اضطراب کودکان، حل تعارضات آنها و کاهش آسیبهای عاطفی آنها می باشد. روانشناسان شناختی معتقدند که کودک از طریق بازی، به خلق دنیای خود می پردازد، گاهی نقش بزرگترها را ایفا می کند و از این طریق، رشد شناختی وی تقویت می گردد. روانشناسان رشدی، بازی را با جنبه های مختلف رشد، از قبیل تقویت عضلات بدن ارتباط می دهند. از نظر روانشناسان اجتماعی، بازی موجب هماهنگی رفتار کودک با دیگران می شود و کودک از طریق بازیهای گروهی، سازگاری با دیگران را می آموزد.

در دوره پیش دبستانی، از طریق بازی، می توان شیوه زندگی و همزیستی با دیگران را به کودک آموزش داد بازی روش جذاب برای آموزش ریاضی است. درآموزش مفاهیم ریاضی ابتدا از فعالیتهایی که به صورت ملموس – عینی وبااستفاده از اشیاء وانجام تجربه مفاهیم مورد نظر را درک کند سپس از شکل – نقاشی – کاردستی برای تثبیت مفاهیم استفاده شود.

در پیش دبستان کودکان را با مفاهیم ریا ضی زیر آشنا می کنند که به قرار زیر است

1.آموزش مفاهیم قیاسی (کوچک-بزرگ،دور –نزدیک،زیر-رو،بالا –پایین و...)

2.شناخت رابطه ها (شباهت یابی،تفاوت یابی،دسته بندی،ارتباط یابی نظم وترتیب، و...)

3.آشنایی با کمیت های عددی (1 تا 10)، کمتر وبیشتر،تقارن و...)

4.آشنایی با شکل های هندسی (نقطه،خط،سه گوش،چهار گوش و...)

5.عدد نویسی (1 تا 10)

مفهوم: دور و نزدیک ویا کوچک یا بزرگ وامثال این مفاهیم ها را مربی با استفاده از تصاویر همراه با شعر وقصه های کودکانه آموزش می دهد. مثال (با هم بخوانیم) ماهی من کوچک است تن اش پر از پولک است، بزبزکم بزرگ است،دشمن هر چه گرگ است،یا مثال دیگر که مربی وکودک با هم می خوانند:بره کوچک من،مع و مع ومع می خونه،روزها به صحرا می ره،شب تو آغل می مونه

روش کارمربی:برای رنگ آمیزی بخش های تصویری کتاب،مداد رنگی را در اختیار کودکان قرار می دهد واز آنها می خواهد موقع رنگ زدن: 1 –رنگ آمیزی پر رنگ باشد 2 –رنگ از خط بیرون نزند 3 –قسمت رنگ شده لکه سفید بی مورد نداشته باشد.

مفهوم: رابطه ها،مثال،بچه ها دو به دو روبروی هم می ایستند،یکی آینه می شود یکی بچه،بچه روبه آینه می ایستد.هر کاری که بچه می کند،آینه هم باید سریع همان کار را بکند،مثلاً بچه موهایش را شانه می کند،می خندد،گوش خود را می کشد وشکلک در می آورد وآینه همان کار را انجام می دهد،اگر آینه بخندد یا حرکت اضافی انجام دهد،بازی را باخته وباید جایش را با دیگری عوض کند.باهم بخوانیم (مربی وکودک) وقتی روبروی یه آینه می شینم،گربه کوچولویی در آینه می بینم،من که میو می کنم،میو میو می خونه،گربه توی آینه،خیلی به من می مونه. روش کارمربی 1 –وسایل مختلفی مثل سکه،دکمه،مداد،خودکار وغیره را روی میز می گذارد واز بچه ها میخواهد وسایلی را که از نظر شکل بیشتر به یکدیگر شبیه هستند،کنار هم قرار دهند 2 –یک میوه یا حیوان رانام می برد واز بچه ها می خواهد میوه یا حیوان دیگری را که شبیه آن است،نام ببرند 3 واژه هایی مانند «باغ»«انار» و«خیابان» برای کودکان بکار می برد واز آنها می خواهد کلمات شبیه آن را بسازند،مثل:«زاغ»،«چنار»،«بیابان».

مفهوم:تناظریک به یک، به منظور ایجاد توانایی مقایسه و اندازه گیری، روشی بنام " تناظر یک به یک " وجود دارد. در این روش، مربی اشکال مختلف را با یکدیگر مطابقت می دهد ایجاد قوه تناظر، به پرورش مفهوم عدد و آموزش ریاضی در کودکان پیش دبستانی کمک می کند

مفهوم: ایجاد توانایی نظم و ترتیب در کودکان: به بچه ها یاد می دهیم که اشیاء دارای ابعاد مختلفی هستند. برای مثال، بچه ها باید آنها را از بزرگ به کوچک یا بالعکس دسته بندی نماید. نظم و ترتیب دادن به اشیاء، زمینه ساز تشکیل مفهوم عدد و آموزش ریاضی در دوره دبستان به شمار می رود. پازل ها به توانایی ساختاری کودک کمک می کنند. هر چیزی که در ذهن کودک با مسائل ارتباط برقرار کند و توانایی ساختاری و ساختمانی کودک را افزایش دهد، به نحوی با منطبق و ریاضی او مرتبط است مثال: اولین و آخرین تصویر را به دلخواه رنگ کنید

مفهوم:طبقه بندی که در هر قسمت از شکل هایی که به هم مربوط هستند را رنگ آمیزی کنید ایجاد توانایی طبقه بندی در کودکان پیش دبستانی: یکسری از اشیاء در اختیار کودک قرار داده می شود و کودک باید بر اساس یک یا چند بُعد، آنها را دسته بندی و ردیف کند شناخت گرایان معتقدند: کودکان دوره پیش دبستانی، می توانند بدون هیچ قاعده ای طبقه بندی کنند. برای مثال، کودک اسباب بازی خود را در یک گوشه قرار می دهد.
در دوره پیش دبستانی، مربیان و والدین باید توانایی ایجاد طبقه بندی قاعده دار را در کودک به وجود آورند.

دانش منطق ریاضی (ایجاد توانایی شمردن و انجام عملیات). یکی از زمینه های تشکیل مفهوم عدد در دوره پیش دبستانی، شمردن است. منظور از دانش منطق ریاضی، ترکیب منطق با ریاضیات است تا کودک بتواند از خود خلاقیت هنری نشان دهد. در آموزشهای پیش دبستانی و مقاطع بالاتر، ابعاد آموزش و رشد از هم جدا نیستند و می توان چند هدف را در یک فعالیت گنجاند. برای مثال، در بازیهای کودکان که با یکدیگر توپ را دست به دست می کنند، می توان چند هدف را در یک فعالیت گنجاند و مفهوم عدد و شمردن را به آنها یاد داد.
منظور از انجام عملیات، کارهایی است که روی مفهوم عدد انجام می دهد. برای مثال، با نشان دادن یک یا چند سیب، می توان توانایی شمردن، قدرت تمیز مفهوم و تشخیص واحد از کثیر را در کودک ایجاد کرد. این امر، زمینه ساز تشکیل مفهوم عدد در مرحله بعد است مثال: به تعداد تصاویر در هر قسمت نقطه گذاری کنید

منابع :

- سیف،علی اکبر 1387 روان شناسی یاد گیری و آموزش،تهران،دوران

- پا به پای هم:آموزش مفاهیم ریاضی / کاری از گروه آموزشی انتشارات خانه ادبیات:طراحی علی ذوالفقاری تهران.خانه ادبیات،1378

- کیهانی،فریبا،کتاب کار کودک:آموزش مقدمات ریاضی،تهیه شده در موسسه پژوهشی کودکان دنیا،کارگاه کودک 1378

0

چگونه پیشرفت کتابخوانی کودکان 3 تا 5 سال را کنترل کنیم؟

چگونه فرزندان شما در کتابخوانی پیشرفت می کنند و شما برای کمک به آن ها چه کار می توانید بکنید؟

- چگونه می توان این نظارت و کنترل را به کار برد؟

در کنترل خواندن، از همان راهی استفاده کنید که پزشک، نمودار رشد را به کار می‌ برد. به دنبال الگوی رشدی با حرکات آرام و تند باشید. همان اندازه که فرزند شما خواندن را خوب انجام دهد، نشانه‌سلامتی اوست.

مراحل سنی یا درجه ‌ی تحصیلی برای هر بررسی فهرست می شود، اما تنها به عنوان یک راهنما.

پیشنهاد می کنیم حتی اگر فرزند شما به مدرسه می‌ رود، خواندن کنترل شده را که از یک یا دو سالگی او آغاز کرده اید، همچنان ادامه دهید تا موفق شوید. آن راه ارزش بیشتری دارد و فرزند شما را پیوسته و منظم، یک کتابخوان مستقل بار می ‌آورد.

- والدین چگونه می توانند کمک کنند؟

والدین نقش کلیدی در پیشرفت کتابخوانی فرزندان خود در سطوح مختلف دارند. همان گونه که پیشرفت فرزندتان را دنبال می ‌کنید کار هایی را که می توانید برای گسترش علایق و مهارت های فرزند خود انجام دهید، بررسی کنید.

- منظور از کنترل چیست؟

توجه داشته باشید که نشانه های بررسی شما بیشتر از همه، کجا به نتیجه می رسند. اگر پاسخ ‌های شما بیشتر الف باشند، احتمالاً فرزندتان در حال تغییر (جا به جا‌یی) از یک سطح پایین تراست.

اگر جواب ها بیشتر (ب) باشند، فرزند شما احتمالاً در میانه‌ ی این مرحله قرار دارد.

اگر بیشتر بررسی ها (ج) باشند احتمالاً فرزند شما در حال گام برداشتن به مرحله‌ ی بعدی است. اگردرباره ‌ی پیشرفت خواندن فرزند خود نگرانید، با معلم یا پزشک متخصص او صحبت کنید.

- کنترل خواندن پیش دبستانی ها:

بیشتر کودکان پیش دبستانی، دنیای چاپ و کتاب را می شناسند. ممکن است کودکی وانمود کند که در حال خواندن کتاب مورد علاقه اش است. این وانمود کردن، گامی است به سوی خواندن واقعی و کمک می کند تا او خود را یک خواننده واقعی کتاب به شمار آورد.

- آیا فرزند شما...

1 داستانی را با نگاه کردن به تصاویر دوباره بازگو می کند؟

الف) نه هنوز ب) گاهی اوقات ج) اغلب

2 با بازگو کردن واژه ها از ذهن خود، وانمود به خواندن کتاب می کند؟

الف) نه هنوز ب) گاهی اوقات ج) اغلب

3 زمانی که شما مشغول خواندن هستید، از شما سؤال می کند؟

الف) نه هنوز ب) گاهی اوقات ج) اغلب

4 بر روی کاغذ نشانه ‌هایی که شبیه حروف اند را نقاشی می کند؟

الف) نه هنوز ب) گاهی اوقات ج) اغلب

آیا فرزند شما می تواند...

1 شعرها و آوازهای کودکانه بخواند؟

الف) نه هنوز ب) کمی ج) اغلب

2 آن چه را که بعداً در داستان اتفاق می ‌افتد پیشگویی کند؟

الف) نه هنوز ب) گاهی اوقات ج) اغلب

3 حروف الفبا را تشخیص دهد و نام ببرد؟

الف) نه هنوز ب) گاهی اوقات ج) اغلب

نگران نباشید خوب است اگر فرزند شما...

1 در حالی که شما می‌ خوانید، پرسش های زیادی می ‌کند. کودکان از راه حرف زدن درباره‌ ی کتاب‌ ها می ‌آموزند.

2 نمی‌ تواند هنگام گوش کردن به داستان آرام بنشیند. بعضی از کودکان در حالی‌ که نقاشی می‌ کنند یا با اسباب بازی، بازی می ‌کنند بهتر گوش می دهند.

3 حروف و کلمات را وارونه می‌ نویسد. پیش دبستانی ها درحال تعیین موقعیت هستند.

4 کتاب ‌های غیر داستان یا مفهومی را به کتاب ‌های داستان ترجیح می‌ دهد. بعضی از بچه‌ ها این ‌گونه هستند.

0

آیا می‌دانید که در کشورهای پیشرفته 70% کودکان، زیر پوشش مراکز پیش‌دبستانی قرار دارند و در کشور ما این رقم تنها 8% است. دلیل استقبال کشورهای توسعه یافته از مراکز پیش‌دبستانی این است که امروزه روانشناسان و متخصصان علوم تربیتی معتقدند که شخصیت اصلی انسان، در چهار سال اول زندگی شکل می‌گیرد و در این سنین، کودک باید تحت تعلیم و تربیتی عمیق و همه‌جانبه قرار گیرد تا به رشد کامل جسمی، روحی و عاطفی دست یابد.در این میان، مراکز پیش‌دبستانی می‌توانند با ایجاد امکانات آموزشی،‌ پرورشی، اجتماعی و رفاهی، شرایط لازم را برای رشد همه جانبه کودکان فراهم سازند. این مراکز،‌ اولین محیط اجتماعی و در واقع پلی بین خانه و اجتماع بزرگی است که کودک به آن تعلق دارد. در این مراکز، آگاهی‌های اجتماعی کودک رشد یافته و با استفاده از روش‌های غیرمستقیم آموزشی، فرصتی برای یادگیری وسیعتر، غنی‌تر و همه جانبه‌تر پیدا می‌کند. این نوع آموزش با روحیه جست و جوگر، فعال و کنجکاو کودک سازگارتر است و او را به یادگیری و اکتشاف برمی‌انگیزد.بنابراین درکنار خانواده‌ها و هم پای تربیت آنها، لازم است که مراکز آموزش پیش از دبستان در زمینه تکامل همه جانبه کودک نقش داشته باشند.اهمیت این مراکز زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم در بسیاری از مواقع، خانواده وظیفه خود را به دلیل آشنا نبودن با مسائل تربیتی، فقر فرهنگی، کم سوادی یا بی‌سوادی، مشکلات اقتصادی، دور بودن والدین ازمحیط خانه به علت کار و تأمین زندگی، از هم گسیختگی خانوادگی و مواردِ بی شمار دیگر، بخوبی ایفا نمی‌کند. اینجاست که مراکز پیش‌دبستانی باید کمبودهای آموزشی، تربیتی، جسمی و عاطفی کودکان را جبران نمایند.رشته رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی با توجه به همین ضرورت و نیاز به داشتن مربیانی مجرب و توانمند، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دایر شده است. این رشته در مقطع کارشناسی دو گرایش "کودکان عادی" و "کودکان با نیازهای ویژه" دارد.

گرایش کودکان عادی:

چگونه باید برای کودکان داستان گفت، به آنها شعر آموخت و با آنها بازی کرد؟ زبان‌آموزی و آموزش مفاهیم ریاضی چگونه باید باشد؟ اصول اجتماعی، مذهبی و اخلاقی را چگونه باید به آنها یاد داد تا کودک رشد کامل و همه‌جانبه‌ای داشته باشد؟هر بازی، سرگرمی و آموزشی در این مراکز می‌تواند نقش مؤثری بر جسم و روان کودک داشته باشد.برای مثال، کارهای هنری در مراکز قبل از دبستان، سبب تکامل ادراک، حافظه، تخیلات، خلاقیت و نیروی عضلانی کودک می‌شود و برای وی امکان کنترل اعمال او را فراهم می‌سازد. در مراکز قبل از دبستان، کودک با دیدن نمایش‌های عروسکی و عادت به بازی با دوستان در نقش بزرگسالان و بیان قصه با نقاشی و معرفی شخصیت‌های واقعی یا غیرواقعی، امکان می‌یابد تا وارد دنیای بزرگسالان شود و به اصطلاح پایش روی زمین قرار گیرد. همچنین نقاشی‌هایی که کودک در مهد کودک می‌کشد، در تشکیل شخصیت و روان او اهمیت بسزایی دارد و نه تنها برای او امکان شناسایی محیط و شرکت خود را در آن فراهم می‌کند، بلکه به او امکان می‌دهد تا مسائلی را که به صورت نامنظم ازهمه طرف برای او مطرح است، به شکل صورت‌بندی شده منظم کند.البته برای رسیدن به اهداف یاد شده، نیاز به مربیان متخصصی است که از ویژگی‌ها و نیازهای کودکان اطلاع داشته باشند. هدف رشته رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی گرایش کودکان عادی، تربیت همین دسته از مربیان است؛ افرادی که در مراکز پیش‌دبستانی وابسته به سازمان بهزیستی، وظیفه آموزش و تربیت کودکان را بر عهده دارند. گفتنی است که این گرایش نقاط اشتراکی با رشته علوم تربیتی گرایش آموزش کودکان دبستانی و پیش‌دبستانی دارد؛ با این تفاوت که رشته علوم تربیتی در دو حیطه کودکان دبستانی و پیش‌دبستانی فعالیت می‌کند و مربیان مورد نیاز آموزش و پرورش را در این دو حیطه تربیت می‌نماید، اما رشته رشد و پرورش کودکان پیش‌دبستانی گرایش کودکان عادی، زیرنظر سازمان بهزیستی کشور است و تنها مربیان دوره پیش‌دبستانی را تربیت می‌کند.

گرایش کودکان با نیازهای ویژه:

اطلاع از ناتوانی‌ها، توانایی‌ها و قابلیت‌های کودکان در سنین پیش از دبستان، به طور چشمگیری در موفقیت‌های بعدی و پیشگیری از اختلالات مؤثر است.از همین‌رو، در این دوران یکی از مهمترین خدماتی که مربی می‌تواند انجام دهد، تشخیص کودکان تحت مراقبت خود، از نظر رفتارهای فیزیکی و ذهنی است؛ زیرا یک مربی در زمانی طولانی و در موقعیت‌های بسیار طبیعی کودکان را مشاهده می‌کند و چنانچه تفاوتی جدی و زیربنایی درکودک وجود داشته باشد، می‌تواند این اختلالات را در بسیاری از زمینه‌ها، پیش از اینکه جدی‌تر شوند، تشخیص دهد و زمینه را برای کمک‌های لازم متخصصان به نحو معتبر فراهم آورد.زمانی می‌توان به اهمیت این مسأله پی برد که دانست، هر چه ناتوانی‌‌های کودکان زودتر شناخته شود، زودتر تصحیح می‌شود و حتی تشکیل الگوها و عادت‌های نامطلوب و واکنش‌های عاطفی کاهش می‌یابد.برای مثال، اگر در دوره پیش از دبستان، کودکانی که دچار تنبلی چشم، ناشنوایی یا کم‌شنوایی و اختلال ذهنی هستند،‌ شناخته شوند، در بهبود جسمی، ذهنی و روحی آنها بسیار تأثیر خواهد داشت و والدین نیز دچار تنش و آسیب اجتماعی و عاطفی کمتری می‌شوند.هدف گرایش رشد و پرورش کودکان با نیازهای ویژه، تربیت متخصصانی است که بتوانند در این زمینه فعالیت کنند و نیازهای جامعه ما را برطرف سازند.

توانایی‌های لازم:

کودک مثل آینه درخشانی است که هر چه ببیند، فوراً می‌گیرد و منعکس می‌کند. او مثل صفحه سپیدی است که هر آنچه بر آن بنویسی، درخود نگاه می‌دارد و چون خمیر یا مومی است که در دستان مربی به هر گونه‌ای ساخته می‌شود. در واقع آنچه در کودکی به خردسال آموخته می‌شود، درست مثل نقشی که بر سنگی کنده شود، اثرش همیشه باقی می‌ماند. از همین‌رو، مربی کودکان پیش‌دبستانی بودن، از سخت‌ترین کارها است؛ زیرا رفتار، طرز صحبت و بیان، نگاه، پوشش، راه رفتن و در کل همه کارهای مربی، در کودک نقش جاودانه می‌بندد و کوچکترین لغزش مربی، بر گروهی از کودکان اثر منفی می‌گذارد. از سوی دیگر، مربی کودکان بودن، از بهترین کارها است؛ چرا که وی با شخصیت و روح انسان‌هایی پراحساس و پر از شور معصومانه سر و کار دارد و پایه جامعه را می‌سازد. به همین دلیل، دانشجوی این رشته باید فردی پاک، صادق، سالم و پر انرژی و عاشق کودکان و آشنا با روانشناسی کودک باشد. همچنین لازم است که وی فردی خلّاق و سازنده باشد تا بتواند شیطنت و کنجکاوی کودکان را به بهترین راه سوق دهد و از شجاعت و جسارت کودک برای یادگیری، کشف دنیای پیرامون و پرورش هوش و استعداد وی بهره بگیرد.برای مثال، اسباب بازی که دردیدگاه اکثر مردم وسیله‌ای برای گذراندن اوقات فراغت کودک است، می‌تواند انعکاسی از ابزار شغل و حرفه‌ فردای کودک باشد؛ نحوه استفاده از آن، حرفه‌ای را به او آموزش می‌دهد، نوع، شکل و رنگ آن، او را با دنیایی از علم فیزیک آشنا می‌نماید، روش کار با آن می‌تواند دری از دنیای عجایب را بر روی کودک بگشاید و در کل این وسیله می‌تواند به او توجه و دقت در مسائل را بیاموزد.در این میان، یک مربی باید فکری سازنده داشته باشد تا با این وسایل، هم شوق و رغبت کودک را جلب کند و هم وسیله بازی، خصوصیت آموزشی وپرورشی را در خود داشته باشد و فرهنگی درست و صحیح را نیز به کودک انتقال دهد.

موقعیت‌های شغلی در ایران:

درحال حاضر 36 هزار مربی، بدون تحصیلات دانشگاهی و تخصص لازم، در مهد کودک‌های کشور فعالیت می‌کنند. این به معنای آن است که فرصت های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیل این رشته وجود دارد؛ زیرا بی‌شک هر مرکز پیش‌دبستانی مایل است که از مربیان مجرّب و متخصص برخوردار باشد؛ کارشناسانی که می‌توانند سطح کیفی مرکز رادر حد قابل توجهی افزایش دهند.در ضمن فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند به عنوان کارشناس تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی، در مراکز پیش‌دبستانی و نیز به عنوان کارشناس آموزش و برنامه‌ریزی در سازمان بهزیستی کشور، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مراکز کودکان استثنایی فعالیت نماید.

درس‌های این رشته در طول تحصیل:

دروس مشترک در هر دو گرایش کودکان عادی و کودکان با نیازهای ویژه:

اصول و مبانی آموزش و پرورش، آموزش و پرورش تطبیقی، روانشناسی عمومی، روش‌ها و فنون تدریس، روانشناسی رشد، آسیب‌شناسی روانی کودک، کمک‌های اولیه، روانشناسی تربیتی، بهداشت روانی و مسائل خانواده، مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی، آموزش و پرورش کودکان استثنایی، عوامل اجتماعی در رشد و پویایی گروهی، روش‌های مصاحبه، مقدمات تکنولوژی آموزشی، روش‌های آماری در علوم تربیتی، سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی، بهداشت و تغذیه مادر کودک، بیماری‌های کودکان، اختلالات رفتاری و روش‌های تغییر و اصلاح رفتار کودکان، روانشناسی بازی، مدیریت مراکز پیش‌دبستانی، آشنایی با مفاهیم ریاضیات و علوم پیش‌دبستانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و اخلاق به کودکان، آموزش هنر به کودکان، کاردستی و مهارت‌های فنی، کارورزی، مشاوره کودک، قصه‌گویی و نمایش خلاق، برنامه‌ریزی در دوره پیش‌دبستان، مسائل ژنتیک، جامعه‌شناسی عمومی، حقوق کودک، مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی، مقدمات تکنولوژی آموزشی، روش‌های آماری در علوم تربیتی، سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی، آشنایی با کامپیوتر، ارتباط و آموزش خانواده، آموزش و پرورش پیش‌دبستانی.

دروس تخصصی گرایش کودکان عادی:

رشد و پرورش زبان و مهارت‌های کلامی، حرکات ورزشی و سرودهای خاص کودکان، ادبیات کودکان، کارورزی، طرح پژوهشی مقدماتی.

دروس تخصصی گرایش رشد و پرورش کودکان با نیازهای ویژه:

شناخت کودکان، آشنایی با اختلالات رشد روانی حرکتی کودکان عادی و استثنایی، آشنایی با بهداشت روانی معلولین و خانواده آنها، آشنایی با روانشناسی کودکان فزون کنش و کمرویی در کودکان پیش‌دبستانی و روش‌های اصلاح، اختلالات گویایی و روش‌های اصلاح در کودکان و نوجوانان، کارورزی، طرح پژوهشی مقدماتی.

0

آموزشهای پیش دبستانی، بازی محورند. به عبارت دیگر، روش آموزشی، مبتنی بر انجام بازیهای مختلف و فعالیتهای آزاد است.

تمایل ذاتی کودکان برای به نمایش گذاشتن جنبه های درونی خود و شناخت دنیای اطراف، بازی نام دارد. بازی، وسیله ای برای درک درون کودک است.

تئوریهای مختلفی از سوی روانشناسان، در مورد اهمیت بازی کودک ارائه شده است. یکی از این نظریات، متعلق به روانکاوی به نام فروید است.

روانکاوان معتقدند که بازی، وسیله ای برای کاهش اضطراب کودکان، حل تعارضات آنها و کاهش آسیبهای عاطفی آنها می باشد.

روانشناسان شناختی معتقدند که کودک از طریق بازی، به خلق دنیای خود می پردازد، گاهی نقش بزرگترها را ایفا می کند و از این طریق، رشد شناختی وی تقویت می گردد.

روانشناسان رشدی، بازی را با جنبه های مختلف رشد، از قبیل تقویت عضلات بدن ارتباط می دهند.

از نظر روانشناسان اجتماعی، بازی موجب هماهنگی رفتار کودک با دیگران می شود و کودک از طریق بازیهای گروهی، سازگاری با دیگران را می آموزد.

در دوره پیش دبستانی، از طریق بازی، می توان شیوه زندگی و همزیستی با دیگران را به کودک آموزش داد.

بازیهای آزاد و بازیهای قاعده دار

بازیهای کودک در دوره پیش دبستانی، ابتدا به صورت " Play " می باشد، یعنی قاعده مند نیست. مربی باید کودک را از سوی بازیهای آزاد و بی قاعده، به سمت بازیهای قاعده مند سوق دهد و از این طریق، به شکل گیری مفهوم قاعده و فانون در ذهن کودک کمک نماید.

مونته سوری که اولین موسس باغ کودکان در ایتالیا بود، معتقد است که در اواخر دوره پیش دبستانی، بازیهای بی قاعده و بی هدف باید به سمت بازیهای توأم با کار سوق داده شوند (یعنی در حدود شش سالگی که میل به کار در کودک ظاهر می شود). بازیهای توأم با کار، بازیهایی هستند که هدف و نتیجه خاصی دارند. بازیهای قاعده دار، فقط دارای قاعده اند و لزوماً هدفمند نیستند.

در بازیهای توأم با کار، کودک دارای هدف است و تا زمانی که به هدف خود نایل نشود، کار را رها نمی کند، اما در بازیهای ساده، ممکن است که کودک در حین بازی، کار را رها کند و به امر دیگری بپردازد. بنابراین، از طریق بازیها، باید میل به کار را در کودک تقویت نمود.

نقش مربی در بازی

مربی در بازیهای کودک باید سه نقش را ایفا کند. این سه نقش عبارتند از:

1-مشاهده گر باشد.

2-طراح یا سازمان دهنده فضای بازی و مواد آموزشی لازم باشد.

3-ارزش گذار باشد.

در مواقع عدم دسترسی کودک پیش دبستانی، به کسی که بتواند از لحاظ رشدی در وی تأثیر مهمی بگذارد، مربی می تواند به صورت آشکار یا پنهان، این نقش را ایفا نماید.

مربی باید مواد آموزشی و فرصتهای لازم، برای بازیهای خلاق و متفکرانه کودک را فراهم نماید.

نقش والدین

والدین در محیط خانه، باید نقش همبازی کودک را به عهده بگیرند. این امر موجب نزدیکی و ارتباط آنها با کودک و افزایش اعتماد به نفس وی می شود؛ در ضمن به رشد شناختی و عاطفی کودک بسیار کمک می کند.

والدین باید به بازیهای کودک توجه داشته باشند، در آن ها شرکت کنند و شرایط لازم را برای بازی آنها فراهم نماید. آنها باید بازیهای خلاق را در اختیار کودک بگذارند و از این طریق، موجب افزایش روحبه کنجکاوی و خلاقیت کودک شوند.

در دوره پیش دبستانی، باید با توجه به اصل نشاط از طریق بازیها، زمینه شادی و نشاط در کودک فراهم شود، و این امر باعث شادمانی در دوران بزرگسالی می گردد.

آموزش هنر به کودکان پیش دبستانی

در ادامه بحث، پیرامون ابعاد مختلف برنامه های درسی و فعالیت های یادگیری آموزش پیش دبستانی، آموزش هنر به کودکان پیش دبستانی را توضیح می دهیم.

همه انسانها دارای حس و استعداد زیبایی شناختی هستند. تعلیم و تربیت باید حس زیبایی شناختی افراد را شکوفا کرده و آن را پرورش دهد. یکی از اهداف عمده نظام آموزشی ایران، پرورش حس زیبایی شناختی کودکان، در تمام مراحل می باشد.

حس زیبایی شناختی

منظور از حس زیبایی شناختی، ایجاد قوه ادراک زیبایی ها در کودکان می باشد. به عبارت دیگر، کودک بتواند زیبایی ها را درک و از آن لذت ببرد. زیبایی ها ارتباط مستقیمی با هنر دارند. ادراک زیبایی، یک جنبه آموزش هنر می باشد و در امتداد آن، خلق زیبایی هاست. کودکان در نظام آموزشی، باید بتوانند آثار زیبا و بدیعی خلق کنند تا دیگران هم از آنها لذت ببرند. با توجه به این مسأله، هدف عمده تعلیم و تربیت ایران، آموزش هنر در دوره پیش دبستانی است که یکی از ابعاد مهم درسی می باشد.

روانشناسان شناختی معتقدند هنر بازتاب دانش و تفکر است. جنبه نمادین و سمبلیک هنر، باعث تقویت فکر و رشد شناختی کودکان می شود. آموزش هنر، زمینه ساز پیشرفت تحصیلی در مراحل بعدی تعلیم و تربیت است.

نظریه روانکاوی بر جنبه عاطفی هنر تأکید می کند. روانکاوان معتقدند: هنر از نظر عاطفی، موجب کاهش احساس خشم، نفرت و پرخاشگری در کودک می شود. خلق آثار هنری، جنبه تصاعدی دارد و باعث تقویت اعتماد به نفس کودک می شود.

روانکاوان معتقدند که نقاشی های آزاد در دوره پیش دبستانی و مقاطع بالاتر، آینه ناخودآگاه کودک است.

شکل والدین در محیط خانه، باعث مشکل عاطفی کودک می گردد و از طریق نقاشی، می توان به این مسأله پی برد.

در دوره پیش دبستانی، علاوه بر نقاشی، کاردستی نیز اجرا می شود. کودک پیش دبستانی در کار هنری، قادر به برش درست مقواها نیست. به همین دلیل، به والدین توصیه می شود که در درست کردن کاردستی با کودک مشارکت داشته و در پرورش استعدادهای وی کوشا باشند.

والدین باید به کودک آزادی و حق انتخاب بدهند و او را به کار خاصی محدود نکنند. مربیان پیش دبستانی باید با آموزشهای هنری جدید آشنا بوده و سعی بر تنوع بخشیدن به فعالیتهای هنری کودک داشته باشند.

والدین با فراهم کردن فرصت ها و کمک به کودک، در انجام فعالیتهای هنری، تأثیر بسیاری بر آموزش هنری وی می گذارند. هنگامی که کودک در خانه کار هنری انجام می دهد، والدین می توانند در کنار وی بنشینند و به او کمک کنند. این امر، موجب امنیت عاطفی کودک می شود و او بهتر می تواند کار هنری را انجام دهد.

در دوره پیش دبستانی، هنگام انجام کارهای هنری، باید به کودک فرصت فعالیت خلاق و آزاد داده و از دخالت در کار وی خودداری شود، زیرا از این طریق، کودک از کار هنری لذت می برد، حس استقلال در وی پرورش می یابد و اعتماد به نفس پیدا می کند. ما باید با توجه به ساختمان روانی و میزان توانایی های کودک، کارهای هنری را به او محول کنیم.

روش های نمایشی و تئاتر، در رشد شناختی و اجتماعی کودک تأثیر بسیاری دارد، زیرا کودک از این طریق، روش بیان و ابزار وجود را یاد می گیرد و این امر، موجب پرورش تکلم وی می شود. کودک یاد می گیرد که با دیگران ارتباط برقرار کند و این امر، سبب پرورش قوه اجتماعی وی می گردد. یکی از جنبه های هنر که بسیار حائز اهمیت بوده و جزء اهداف مهم تعلیم و تربیت است، ایجاد حس قدردانی نسبت به کارهای دیگران در کودک می باشد. چنانچه آموزشهای هنری در دوره پیش دبستانی به درستی انجام شود، کودک علاوه بر احراز حس قدردانی، درک می کند که یک تجربه واحد در مورد همه افراد نتیجه یکسانی ندارد. ممکن است که ما همه کودکان را در معرض یک تجربه واحد هنری قرار بدهیم، اما نتیجه متفاوتی به دست آوریم و کودکان از این طریق، انعطاف پذیری ذهنی پیدا می کنند. افراد از تجربه واحد، برداشت های متفاوتی دارند و آثارشان با یکدیگر متفاوت است، فرد به نظریات دیگران احترام می گذارد و احساس می کند که دیگران، همان تجربه را به طریق دیگر تفسیر و استفاده کرده اند و در کل، هنر باعث تقویت تمام ابعاد رشد می شود.

نظریه شناختی بیان می کند، هنر بازتاب دانش و تفکر است. مراکز پیش دبستانی و والدین نقش مهمی در آموزش هنر به کودک دارند و باید به این امر، توجه بسیاری داشته باشند.

یادگیری هنر در کودک، موجب خلق دانش خواهد شد. دستیابی به خلاقیت، یکی از اهداف مهم آموزش و پرورش است و موجب تحقق سایر اهداف می شود.

پژوهش ها نشان داده اند که استعداد موسیقی افراد در نه سالگی بروز می کند؛ البته می توان زمینه آن را با نوشتن ریتم موسیقی در دوره پیش دبستانی، به کودک آموزش داد یا حداقل کودک را با حرکات موزون آشنا ساخت؛ چون این مسأله زمینه ساز شکوفایی استعداهای موسیقی در نه سالگی به بعد است.

برخی از آموزشهای هنری، در دوره پیش دبستانی انجام نمی شود. کودکان به انجام حرکات موزون و ریتمیک علاقمندند و به موسیقی توجه بسیاری دارند، اما این امر در آموزش های هنری به کار گرفته نمی شود.

به طور کلی، می توان گفت که نقش مربی در آموزش هنری بسیار مهم است. مربی ابتدا باید هدف را تعیین کند، یعنی هدف از اجرای یک فعالیت هنری را در دوره پیش دبستانی بداند؛ این هدف، شکوفایی استعدادهاست. مربی باید مواد آموزشی لازم را تشخیص داده و در دسترس کودکان قرار بدهد.

در مرحله بعد، مربی باید فعالیت های صورت گرفته را ارزشیابی کند، برای مثال، فعالیتهای هنری در چه سطحی است؟ آیا این فعالیت ها قابلیت رشد کودک را دارند؟

در دوره پیش دبستانی، هنر برای کودک بسیار لذت بخش است و باید به عنوان یک بُعد بسیار مهم پیش دبستانی بسط و گسترش داده شود.

آموزش ریاضی در کودکان پیش دبستانی

منظور از آموزش ریاضی در دوره پیش دبستانی، زمینه سازی تشکیل مفهوم عدد و مقدار، برای مراحل بعدی تعلیم و تربیت، یعنی دبستان است.

زمینه ها و جنبه های آموزش ریاضی عبارتند از:

1-ایجاد توانایی طبقه بندی در کودکان پیش دبستانی: یکسری از اشیاء در اختیار کودک قرار داده می شود و کودک باید بر اساس یک یا چند بُعد، آنها را دسته بندی و ردیف کند.

2-ایجاد توانایی نظم و ترتیب در کودکان: به بچه ها یاد می دهیم که اشیاء دارای ابعاد مختلفی هستند. برای مثال، بچه ها باید آنها را از بزرگ به کوچک یا بالعکس دسته بندی نماید. نظم و ترتیب دادن به اشیاء، زمینه ساز تشکیل مفهوم عدد و آموزش ریاضی در دوره دبستان به شمار می رود.

پازل ها به توانایی ساختاری کودک کمک می کنند. هر چیزی که در ذهن کودک با مسائل ارتباط برقرار کند و توانایی ساختاری و ساختمانی کودک را افزایش دهد، به نحوی با منطبق و ریاضی او مرتبط است.

طبق نظریه پیاژه چهار نوع دانش داریم:

1-دانش اجتماعی که موجب یادگیری مهارتهای اجتماعی می شود.

2-دانش فیزیکی: کودک با عمل کردن بر روی اشیاء به خصوصیات آنهاپی می برد.

3-بازنمایی (ایجاد توانایی مقایسه و اندازه گیری): کودک از طریق این دانش، اشیاء را با هم مقایسه می کند؛ البته هنگامی که به کودک پیش دبستانی می گوییم: " اینها را با هم مقایسه کن، " باید از زبان کودک به منظور برقراری ارتباط با وی استفاده نمود. برای مثال، می توانیم بگوییم: کدام یک از اینها شبیه به هم می باشند؟

به منظور ایجاد توانایی مقایسه و اندازه گیری، روشی بنام " تناظر یک به یک " وجود دارد. در این روش، مربی اشکال مختلف را با یکدیگر مطابقت می دهد؛ البته در نظریه شناختی پیاژه، بازنمایی همان مفهوم تداعی بوده که می توان از قالب مشابهت استفاده نمود.

برای مثال، در یک گوشه تصویر، یک گوسفند نقاشی می کنیم، سپس یک عضو آن را در طرف دیگر صفحه قرار می دهیم و از کودک می خواهیم، هر عضو را به حیوان یا شیئ مربوطه وصل کند. تصاویر مختلف، مثل کیف و کتاب را نیز می توان در این تصاویر قرار داد تا کودک بتواند قدرت تمیز و مقایسه داشته باشد.

ایجاد قوه تناظر، به پرورش مفهوم عدد و آموزش ریاضی در کودکان پیش دبستانی کمک می کند.

کودک، سنبلها و علائم قراردادی را از طریق فعالیتهای خلاق هنری، بازنمایی کرده و بروز می دهد. به عبارت دیگر، فعالیتهای هنری، نوعی بازنمایی می باشند. کودک، اندیشه ها و علائق خود را از طریق بازنمایی نشان می دهد و خلاقیت هنری وی ظهور می کند.

4-دانش منطق ریاضی (ایجاد توانایی شمردن و انجام عملیات). یکی از زمینه های تشکیل مفهوم عدد در دوره پیش دبستانی، شمردن است. منظور از دانش منطق ریاضی، ترکیب منطق با ریاضیات است تا کودک بتواند از خود خلاقیت هنری نشان دهد.

در آموزشهای پیش دبستانی و مقاطع بالاتر، ابعاد آموزش و رشد از هم جدا نیستند و می توان چند هدف را در یک فعالیت گنجاند. برای مثال، در بازیهای کودکان که با یکدیگر توپ را دست به دست می کنند، می توان چند هدف را در یک فعالیت گنجاند و مفهوم عدد و شمردن را به آنها یاد داد.

منظور از انجام عملیات، کارهایی است که روی مفهوم عدد انجام می دهد. برای مثال، با نشان دادن یک یا چند سیب، می توان توانایی شمردن، قدرت تمیز مفهوم و تشخیص واحد از کثیر را در کودک ایجاد کرد. این امر، زمینه ساز تشکیل مفهوم عدد در مرحله بعد است.

هر یک از موارد مذکور، به ترتیب اهمیت آنها بیان شده و تمام طبقات، در دانش منطق ریاضی جایگاه بسیار مهمی دارند.

شناخت گرایان معتقدند: کودکان دوره پیش دبستانی، می توانند بدون هیچ قاعده ای طبقه بندی کنند. برای مثال، کودک اسباب بازی خود را در یک گوشه قرار می دهد.

در دوره پیش دبستانی، مربیان و والدین باید توانایی ایجاد طبقه بندی قاعده دار را در کودک به وجود آورند.

باید توجه داشت که حتی مفهوم طبقه بندی که زمینه ساز تشکیل مفهوم عدد در آینده خواهد بود، دارای پیش نیاز می باشد. مفاهیمی وجود دارند که کودک باید آنها را درک کند تا به توانایی طبقه بندی دست یابد. مفاهیمی همچون شبیه بودن، تعلق داشتن به چیزی، در کنار هم قرار دادن، پیش نیاز مفهوم طبقه بندی به شمار می آیند.

آموزش ریاضی دوره پیش دبستانی، بهتر است با آموزش هنر همراه باشد تا کودک در آینده از ریاضی تنفر نداشته باشد.

به طور کلی، می توان گفت که آموزش ریاضی، دوره پیش دبستانی در چند مقوله خلاصه می شود: طبقه بندی، نظم و تربیب، مقایسه و اندازه گیری، شمردن و انجام عملیات.

در این دوره، فعالیتهای دبستانی به کودک آموزش داده نمی شود. در امر آموزش کودک، نباید تعجیلی داشت و باید به او فرصت رشد طبیعی داده شود.

0

مقدمه: 

تربیت کودک را باید از همان‌آغاز تولد و حتّی‌از دوران جنینی شروع کرد، زیرا «شخصیت کودک در همان پنج سال اول پایه ریزی می شود». از اهداف مهم تعلیم و تربیت فرزند، آماده سازی او برای زندگی در اجتماع و تعقیب اهداف الهی جامعه است. کانون خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن پرورش می یابد و می آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد. در محیط های اجتماعی نظیر مهد کودک، نهادهای دیگری به جز خانواده در آموزش هنجارها و ارزش ها به فرزندان دخالت دارند و با افزایش سن کودک به مرور از نقش خانواده ها کاسته و بر نقش این کانون ها در الگودهی به شخصیت کودک افزوده می شود. مهد کودک برای بچّه ها عموماً جذابیتی بیش از خانه و خانواده دارد و نیز نقشی بسیار اساسی و مهم در تربیت کودکان ایفا می کند. تأثیر پذیری کودکان در مهد کودک به مراتب بیشتر از خانه و خانواده است. اگر مربیان، افرادی آموزش دیده، کارآمد و متخصص در زمینه تربیت کودکان باشند،خواهند توانست به بهترین شکل ممکن کودکان را تربیت کنند. از سوی دیگر بنا به گزارش مؤسسه ملی " بهداشت و توسعه رفتار کودکان " بچّه هایی که بین سال های دوم تا چهارم زندگی در مهد کودک هستند نسبت به سایر کودکان، آموزش زبان و حافظه بهتری دارند، لذا بر آن شدیم مقاله ای تحت عنوان " نقش مهد کودک و پیش دبستانی در تربیت کودکان " را به همکاران و والدین عزیز تقدیم نمائیم.

0

کودک برای برخورداری کامل از آموزش‏های دوره ابتدایی، نیاز به یک انضباط فکری دارد که به طور معمول خانواده قادر به فراهم ساختن آن نیست. حال آنکه در دوره پیش‏دبستان، مربیان از طریق فعالیت‏های مختلف مثل بازی و کارهای دستی به تدریج نظم و انضباط ذهنی لازم را در کودکان ایجاد می‏کنند. به عنوان مثال، کودک نیاز دارد بتواند برای ساعتی در کلاس درس بماند و توجه خود را معطوف به مطالب آموختنی کند و برای کودکانی که یکباره از محیط خانواد، به دبستان وارد می‏شوند مدت‏ها طول می‏کشد تا خود را با مقررات و انضباط دبستان سازگار کنند و گاه بعضی کودکان به علت نداشتن مهارت و زمینه لازم، برای سازگار شدن با مقرارت و انضباط دبستانی، یا نسبت به محیط دبستان نگرش منفی پیدا کرده و آن محیط را کسل کننده و عذاب‏آور می‏بینند، یا حالاتی چون گریز از مدرسه و ترس از مدرسه در آنها ایجاد می‏شود.

0

در سال 1298 مسیونر های مذهبی و اقلیت های دینی به احداث کودکستان ها و مراکز آموزش پیش دبستانی درتهران مبادرت نمودند.در همان اثنا زنده یاد جبار باغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبریز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 کودکستان دیگری در شهرستان شیراز دایر نمود. گفتنی است که در آن اثنا تنها از کودکان خانواده های مرفه و کارمندان عالی رتبه ادارات در این مراکز ثبت نام به عمل می آمد. استقبال این خانواده ها از عملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی (کودکستان ها(سبب گردیدکه طی مدت زمان کوتاهی در تهران وچندین شهر بزرگ دیگر کشور، کودکستان هایی توسط بخش خصوصی دایر گردد.از جمله مهمترین برنامه های این مراکز می توان به بازی های مرسوم، آموزش مقدماتی خواندن و نوشتن، نقاشی و بازی با عروسک و اشکال هندسی اشاره نمود.در سال 1303 شورای عالی فرهنگ،به تصویب انحصاری آیین نامه احداث مراکز آموزش پیش دبستانی در شهرستان تهران و درسال 1304به تصویب این آیین نامه برای سایر شهرهای کشور مبادرت نمود.نخستین امتیاز تاسیس کودکستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه در سال 1310 صادر گردید.از این روی سال1310 آغاز فصل جدیدی در تاریخ آموزش پیش دبستانی ایران محسوب می گردد.نخستین آیین نامه ویژه کودکستانها و مراکز آموزش پیش دبستانی درسال 1312 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. در ماده اول این آیین نامه، سن کودکان جهت پذیرش در کودکستانها 4 تا 7 سال قید شده بود. این در حالیست که درسال 1335، آیین نامه جدیدی جهت اداره کودکستانها به تصویب رسید که طی آن سن کودکان، 3 تا 6 سال تعیین شده بود. در سال1334، اداره مستقلی جهت رسیدگی و نظارت بر امور کودکستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسیس گردید. در سال1340، اداره امور کودکستانهای کشور منحل شده و وظایف مربوطه به اداره کل تعلیمات ابتدائی محول گردید. در آن اثنا دولت به تلاش هایی درجهت احداث کودکستان های دولتی مبادرت نموده و با احداث کودکستانها در شهرهای سراسرکشور،کودکان خانواده های طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر کشور تنها تعداد 7 کودکستان وجود داشت و این در حالیست که طی سال1331 به 74 و طی سال 51 13 به 431 مرکز بالغ گردید. در همان اثنا تلاش هایی درجهت تربیت مربیان مراکز پیش دبستانی نیز آغاز گردید. درسال 1336، آموزشگاه های کودکیاری آغاز به فعالیت نمودند. اولین اساسنامه و برنامه درسی این آموزشگاهها طی سال 1345 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. چندسال بعد تدریس رشته کودکیاری یا آموزش و پرورش پیش ازدبستان در برخی دانشکده های علوم تربیتی من جمله مدرسه عالی شمیرانات و دانشگاه ابوریحان آغاز گردید.

0

چکیده:
آموزش پیش دبستانی جریان قانونمند و هدف‌داری از تربیت به معنای اعم است که کودکان گروه های سنی 5 تا 6 سالگی را براساس خصوصیات و سطح پیشرفتشان با فراهم نمودن محیطی سرشار از انگیزه پوشش می‌‌دهد. در این جریان، پیشرفت فیزیکی، عقلانی، روحی و اجتماعی‌کودکان به بهترین وجه در مسیر ارزش‌‌های فرهنگی جامعه هدایت می‌‌شود.مقطع پیش‌دبستانی، مرحله ای است که پیشرفت کودک بسیار سریع است. آموزش فراهم شده در این‌دوران، بر روند پیشرفت کودک در سال‌‌های آتی تأثیر بسیار دارد.
تحقیقات درازمدت نشان می دهد که قسمت اعظم نگرش‌‌های مکتسبه دوران کودکی، شخصیت،دیدگاه‌‌ها، عادات، اعتقادات و سیستم ارزشی شخصی را در سال‌‌های بزرگسالی وی شکل می‌‌دهد. به طوری که این سن را شروع فعالیت های اجتماعی و فرهنگی خودانگیخته دانسته اند.
با توجه به اهمیت و حساسیت این موضوع نحوه برخورد و محیط مدرسه در نحوه و جهت رشد دانش آموز در تمامی سال های تحصیل و زندگی تأثیراتی چشمگیر وفراموش نشدنی دارد زیرا مدرسه جانشین و قائم مقام خانواده است و مربی جانشین مادر است.در سال‌های نخست مدرسه، اثر معلم در شخصیت کودک مهمترین و یگانه عامل مؤثر در محیط مدرسه است. گرایش معلم نسبت به شغل معلمی و کودکان اهمیت فراوان دارد معلمی که کارش و کودکان را دوست دارد وبا علاقه و رغبت انجام وظیفه می کند سبب می شود رشد شخصیت تمام کودکان آرام تر و بهتر صورت گیرد.

0 آموزش پیش دبستانی جریان قانونمند و هدف‌داری از تربیت به معنای اعم است که کودکان گروه های سنی 5 تا 6 سالگی را براساس خصوصیات و سطح پیشرفتشان با فراهم نمودن محیطی سرشار از انگیزه پوشش می‌‌دهد. مقدمه: تربیت کودک را باید از همان آغاز تولد و حتّی از دوران جنینی شروع کرد، زیرا «شخصیت کودک در همان پنج سال اول پایه ریزی می شود». از اهداف مهم تعلیم و تربیت فرزند، آماده سازی او برای زندگی در اجتماع و تعقیب اهداف الهی جامعه است. کانون خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن پرورش می یابد و می آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد. در محیط های اجتماعی نظیر مهد کودک، نهادهای دیگری به جز خانواده در آموزش هنجارها و ارزش ها به فرزندان دخالت دارند و با افزایش سن کودک به مرور از نقش خانواده ها کاسته و بر نقش این کانون ها در الگودهی به شخصیت کودک افزوده می شود. مهد کودک برای بچّه ها عموماً جذابیتی بیش از خانه و خانواده دارد و نیز نقشی بسیار اساسی و مهم در تربیت کودکان ایفا می کند. تأثیر پذیری کودکان در مهد کودک به مراتب بیشتر از خانه و خانواده است. اگر مربیان، افرادی آموزش دیده، کارآمد و متخصص در زمینه تربیت کودکان باشند،خواهند توانست به بهترین شکل ممکن کودکان را تربیت کنند. از سوی دیگر بنا به گزارش مؤسسه ملی " بهداشت و توسعه رفتار کودکان " بچّه هایی که بین سال های دوم تا چهارم زندگی در مهد کودک هستند نسبت به سایر کودکان، آموزش زبان و حافظه بهتری دارند، لذا بر آن شدیم مقاله ای تحت عنوان " نقش مهد کودک و پیش دبستانی در تربیت کودکان " را به همکاران و والدین عزیز تقدیم نمائیم.