امروز جمعه 02 آذر 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

مرحله روانی - جنسی از دیدگاه فروید

 0

مرحله دهانی (Oral stage) 

اولین مرحله ی رشد روانی جنسی،یعنی مرحله ی دهانی از تولد تا حدود 2 سالگی ادامه دارد.

در طول این دوره، منبع اصلی لذت کودک دهان است.کودک از مکیدن،گاز گرفتن و بلعیدن لذت می برد.البته دهان برای بقا مورد استفاده قرار می گیرد(برای فرو دادن غذا و آب)اما فروید بر ارضای *** ناشی از فعالیتهای دهان تاکید بیشتری کرد.

در این مرحله، دو شیوه ی رفتار کردن وجود دارد:

رفتار جذب دهانی (فرو دادن) و رفتار پرخاشگر دهانی یا آزارگر دهانی (گاز گرفتن یا تف کردن)

شیوه ی جذب دهانی ابتدا روی می دهد و تحریک لذت بخش دهان توسط دیگران و غذا را شامل می شود.

بزرگسالان تثبیت شده در مرحله ی جذب دهانی بیش از حد به فعالیت های دهانی،مانند خوردن،نوشیدن،سیگارکشیدن و بوسیدن می پردازند.

اگر آنها در کودکی بیش از حد ارضا شده باشند،شخصیت دهانی بزرگسالی آنها برای خوشبینی و وابستگی غیر معمول آمادگی خواهد داشت.آنها بیش از اندازه ساده لوح و سطحی هستند یا هر چیزی که به آنها گفته می شود باور می کنند و به شدت به دیگران اعتماد می کنند.به این افراد برچسب تیپ شخصیت منفعل دهانی زده می شود.

دومین رفتار دهانی،یعنی پرخاشگر دهانی یا آزارگر دهانی هنگام بیرون زدن دردناک و ناکام کننده ی دندانها روی می دهد.کودکان در نتیجه ی این تجربه،مادر را با نفرت و عشق برداشت می کنند.

افراد تثبیت شده در این سطح برای بد بینی شدید،خصومت و پرخاشگری آمادگی دارند.آنها اهل جر و بحث و طعنه زدن هستند،اظهارات گزنده می کنند و با دیگران رفتار ظالمانه ای دارند.آنها نسبت به دیگران حسادت می ورزند و می کوشند برای تسلط یافتن از آنها بهره کشی کنند و آنها را به بازی بگیرند.

مرحله ی دهانی هنگام از شیر گرفتن پایان می یابد،هر چند که اگر تثبیت روی داده باشد،مقداری لیبیدو باقی می ماند.بعد از این مرحله،تمرکز کودک به هدف دیگری جابجا می شود.

مرحله مقعدی (Anal stage)

فروید معتقد بود تجربه ی آموزش استفاده از توالت در طول مرحله ی مقعدی تاثیر بسزایی در رشد شخصیت دارد.عمل دفع برای کودک لذت *** تولید می کند.ولی با شروی اموزش استفاده از توالت،کودکباید یاد بگیرد این لذت را به تاخیر اندازد.برای اولین بار،ارضای تکانه ای غریزی با تلاش والدین برای تنظیم کردن زمان و مکان عمل دفع،دچار اختلال می شود.

برای مثال،اگر کودک در یادگیری مشکل داشته باشد یا والدین بیش از حد پر توقع باشند،امکان دارد کودک به یکی از دو روش زیر واکنش نشان دهد.

روش اول دفع کردن در زمان و مکانی است که والدین تایید نمی کنند،

بنابراین کودک از تلاشهای آنها برای تنظیم کردن،سرپیچی می کند.اگر کودک این روش را روش رضایت بخشی برای کاستن از ناکامی تشخیص دهد و بارها از آن استفاده کند،در این صورت امکان دارد شخصیت پرخاشگر مقعدی (Anal aggressive personality) را پرورش دهد.از نظر فروید،این مبنای شکلهای متعدد رفتار خصومت آمیز و سادیستی در زندگی بزرگسالی،از جمله سنگدلی،ویرانگری و قشقرق است.چنین فردی احتمالا نامنظم خواهد بود و دیگران را اشیایی در تصرف خود می داند.

روش دومی که کودک به ناکامی آموزش استفاده از توالت واکنش نشان می دهد، نگهداشتن مدفوع است.

این کار احساس لذت *** به وجود می آورد(که از روده ی پر حاصل می شود)و می تواند روش موفقیت آمیز دیگری برای به بازی گرفتن والدین باشد.اگر کودک چند روز را بدون عمل دفع بگذراند،آنها نگران می شوند،بنابراین کودک روش تازه ای را برای جلب محبت و توجه والدین کشف می کند.این رفتار مبنای رشدشخصیت نگهدارنده ی مقعدی (Anal retentive personality) است.چنین فردی که لجوج و خسیس است،اشیا را احتکار می کند و نگه می دارد زیرا احساس امنیت به چیزی که ذخیره و تملک شده و به ترتیبی که اموال و دیگر جنبه های زندگی نگهداری می شوند،بستگی دارد.این فرد احتمالا مقرراتی،به طور وسواسی تمیز،لجوج و بیش از حد با وجدان خواهد شد.

مرحله آلتی (Phallic stage)

در حدود 4تا 5 سالگی، زمانی که تمرکز لذت از مقعد به اندامهای تناسلی جابجا می شود،مجموعه مشکلات تازه ای پدیدار می شود.کودکان در مرحله ی آلتی به کاوش کردن و و دستکاری اندامهای تناسلی خودشان و دیگران علاقه ی زیادی نشان می دهند.کودک درباره ی تولد و اینکه چرا پسرها آلت مردی دارند و دخترها ندارند کنجکاو می شود.امکان دارد کودک در این باره صحبت کند که می خواهد با والد جنس مخالف ازدواج کند. 

مرحله ی آلتی آخرین مرحله ی پیش تناسلی و حل کردن تعارضهای آلتی بسیار پیچیده است.

مرحله نهفتگی (Latency stage)

دوره ی نهفتگی مرحله ی روانی جنسی رشد نیست.غریزه ی جنسی خفته است و موقتا به فعالیتهای تحصیلی،سرگرمیها،ورزشها و برقراری روابط با اعضای همجنس والایش می یابد.

مرحله تناسلی (Genital stage)

مرحله ی تناسلی آخرین مرحله ی رشد روانی - جنسی است که با بلوغ آغاز می شود.بدن از لحاظ فیزیولوژیکی رسیده می شود و اگر در مراحل قبلی رشد،تثبیتهای مهمی روی نداده باشد،فرد می تواند زندگی عادی را هدایت کند.فروید معتقد بود که در این دوره شدت تعارض از مراحل دیگر کمتر است.انرژی جنسی که در سالهای نوجوانی برای ابراز فشار می آورد می تواند حداقل تا اندازه ای از طریق دنبال کردن جایگزین های جامعه پسند و بعدا از طریق رابطه ی بزرگسال با فردی از جنس مخالف ارضا شود.

تیپ شخصیت تناسلی قادر است در عشق و کار رضایت خاطر کسب کند،که دومی راه خروج قابل قبولی برای والایش تکانه های نهاد است.

فروید بر اهمیت سالهای نخستین کودکی در تعیین شخصیت بزرگسالی تاکید کرد.به عقیده ی او 5 سال اول زندگی سالهای مهمی هستند.نظریه ی شخصیت فروید به سالهای بعدی کودکی و نوجوانی چندان توجهی ندارد و او کمتر به رشد شخصیت در بزرگسالی پرداخت.

منبع: سیدمحمدی، یحیی، (تالیف:دوان شولتز، سیدنی الن شولتز)، نظریه های شخصیت، نشر ویرایش، 1391

تبلیغات متنی