- اگر بخواهیم تمام خانواده ها به آموزش های مورد نیاز خود دست یابند گستردگی وسیعی در امر آموزش لازم می آید. از سوی دیگر تنوع نیازها و خواست های آموزش خانواده ها، موجب شده است که برگزاری دوره های آموزشی با مشکلاتی نظیر محتوای آموزشی و امور اجرایی مواجه گردد. همچنین اگر طیف گسترده ی خانواده ها را از نظر میزان علاقه و انگیزه های آموزشی و نیز سطح سواد و معلومات اولیه ی آنان در نظر داشته باشیم می توان تصور کرد که آموزش های خانواده تا چه حد وسیع و متنوع خواهد بود.
- سازمان یا ارگانی خاص برای هدایت برنامه های آموزشی خانواده ها وجود ندارد و این امر موجب شده است که برنامه های مختلفی از سوی سازمانها و وزارت خانه های مختلف اجرا شود ولی از انجام و هماهنگی و در نتیجه از کارایی کافی برخوردار نیست.
- عدم وجود خط مشی کلی در آموزش خانواده سبب شده است که دوره های برگزار شده توسط مجریان به صورت مقطعی و سلیقه ای باشد،
- شیوه های رایج دوره های آموزش خانواده، عمدتاً سخنرانی است و این دوره ها بیشتر به شکل مدرسه ای اداره می شود. در صورتی که این شیوه آموزش برای خانواده ها از کارایی لازم برخوردار نخواهد بود.
- آموزش های خانواده در حال حاضر چندان کاربردی نیست به دلیل آن که هر خانواده به نحوی خاص با مسائل و مشکلات خانوادگی خود مواجه است،
- عدم وجود نیروهای متخصص برای آموزش خانواده و ساختارمند نبودن آموزش خانواده در سطح شهر، فقدان نیاز سنجی آموزش به منظور تبیین نیازهای ویژه آموزش پدران و مادران از مشکلات برنامه های آموزش خانواده می باشد.
- از برخی منابع و نوشته ها و همچنین شواهد موجود، اظهار نظر مدرسین و کارشناسان انجمن اولیا و مربیان و دست اندرکاران برگزاری کلاس های آموزش خانواده در می یابیم که از کلاس ها، استقبال چندانی نمی شود، و یا به عبارتی، اعتبار و شایستگی خود را نزد اولیای دانش آموزان از دست داده به طوری که عدم شرکت در این کلاس ها نزد اولیای دانش آموزان به صورت امری طبیعی درآمده است. در حال حاضر در این کلاس ها نه تنها استقبال چندانی نمی شود، بلکه آن را اتلاف وقت می دانند.
- درصدی به این عنوان (آموزش خانواده) در نظر گرفته نشده است به عبارت دیگر، هیچ گونه مبلغ ریالی به این امر مهم اختصاص نداده اند. در صورتی که کیفیت بخشی بدون اعتبار مالی و برخورداری از نیروی انسانی متخصص امری محال می باشد. به هر صورت چنانچه به فرایند آموزش خانواده در ابعاد مختلف توجه نشود، در نهایت باعث افت کیفیت آموزش و ناکامی نظام آموزش خواهد شد. پس توجه به آموزش خانواده و شناسایی موانع و راههای کیفی سازی آن به اندازه تعلیم و تربیت اهمیت دارد.
- متخصصی نبودن مدرسان، اعتقاد نداشتن به کلاسها، ارائه اطلاعات تکراری، عدم نیازسنجی، عدم هماهنگی دوره ها با سطح سواد والدین، عدم اطلاع رسانی و حمایت و تشویق مدیران مدارس، نبود وسایل و منابع آموزش کاربردی، عدم فضای فیزیکی مناسب، مشکلات اقتصادی و شغلی والدین، عدم تخصیص اعتبار خاص، زیاد بودن تعداد افراد خانواده، استفاده از روش تدریس سنتی، الزامی نبودن شرکت در کلاسهای خانواده،
منابع مالی مدرسه، احساس مسئولیت والدین که شامل:
- متخصص نبودن مدرسان: شامل سطح سواد مدرسان و رشته های مرتبط آنان می باشد.
- نداشتن باور به کلاسها: شامل میزان باور و تاثیرات کلاس خانواده از نظر افراد می باشد.
- ارائه مطالب تکراری: شامل تکرار مطالب از طرف مدرسین بدون توجه به نیازهای آموزشی والدین می باشد.
- عدم نیازسنجی: شامل عدم توجه و سوال مدرس از میزان توانایی و نیازهای والدین در کلاس می باشد.
- تشویق والدین: شامل میزان تشویق از طریق لفظی، در میان جمع و جایزه می باشد.
- عدم اطلاع رسانی: شامل اطلاع رسانی کتبی یا شفاهی و تلفنی و... می باشد.
- حمایت مدیران: شامل چگونگی برخورد در هنگام حضور اولیای دانش آموزان می باشد.
- وسایل و منابع آموزش کاربردی: شامل امکانات تلویزیون و ویدئو و فیلم های آموزش و جزوات کمکی می باشد.
- فضای فیزیکی: شامل امکانات سرمایشی و گرمایشی و تهویه و محل نشستن خواهد بود.
- مشکلات اقتصادی: شامل میزان درآمد والدین خواهد بود.
- مشکلات شغلی: شامل پایگاه شغلی بر اساس مقیاس رتبه ای..
- اعتبار خاص: شامل وجود یا عدم وجود منابعی خاص برای تشکیل و اجرای کلاسهای خانواده می باشد.
- تعداد خانواده: شامل تعداد افراد خانوار در خانواده می باشد.
- روش تدریس: شامل استفاده از روش سنتی یا بحث گروهی و پرسش و پاسخ می باشد.
- الزامی بودن کلاسها: میزان توجه مسئولین و مدیران نسبت به الزامی نمودن کلاسها می باشد.
- منابع مالی: شامل منابع مالی مدرسه برای هزینه های مدرسه و تشکیل کلاسهای خانواده می باشد.
دلایل عمده عدم حضور والدین در این کلاسها
- کمبود انگیزه برای والدین جهت شرکت در کلاسهای آموزش خانواده
- سخنرانیهای پراکنده و سازماندهی نشده برخی از مدرسان و استفاده زیاد از روش سخنرانی و فعال نبودن اولیا در جریان آموزش
- تبلیغ ضعیف بعضی مدیران در جهت اهمیت و ضرورت آموزش خانواده و تلاش در جهت اجرای بخشنامههای انجمن اولیا و مربیان بصورت صوری و عدم احساس مسوولیت مدیر و بی علاقگی به فعالیتهای انجمن و جلسات آموزش خانواده.
- مناسب نبودن ساعات تشکیل کلاس و دغدغه والدین برای خانه و یا فرزندان کوچک
- مدارس دورههای مختلف که همجوار میباشند با هماهنگی مسوولان به برگزاری جلسات آموزش خانواده بصورت مشترک اقدام میکنند که برای مدرسان بیان موضوعی که برای والدین سه دوره مفید میباشد مشکلاتی فراهم میشود و در نهایت این گونه کلاسها اثر بخشی خود را از دست میدهند. از طرف دیگر تعداد زیاد اولیای شرکتکننده در کلاسهای آموزش خانواده مطلوب نمیبا شد.
- اختصاص ندادن مکان مناسب برای تشکیل این کلاسها.
راهکار های اجرایی برای بهبود کیفیت کلاس های آموزش خانواده
- باید کلاسهای آموزش خانواده قانونمند شود تا همه اولیا در کلاسها شرکت کنند،
- ترویج روش تدریس پرسش و پاسخ به جای روش سخنرانی صرف صورت پذیرد،
- منابع آموزشی بر اساس درخواستهای اجتماعی و فرهنگی خانواده ها باشد
- اهتمام بیشتر به توسعه آموزش های والدین با استفاده از روش های نوین و کارآمد
- بازنگری در تالیف و چاپ کتاب های آموزش خانواده
- توجه ویژه به ملاحظات فرهنگی در آموزش های خانواده
- ترویج روش تدریس پرسش و پاسخ به جای روش سخنرانی صرف صورت پذیرد،
- برای استفاده بیشتر از امکانات و صرفه جویی کلاسهای آموزش خانواده بهتر است چند مدرسه (با در نظر گرفتن شرایط سنی دانش آموزان) در محل مناسب آموزش ببینند،
- مدیران نقش ویژه ای در اجرای کلاسهای آموزش خانواده دارند، توجه مدیران دوره های مختلف تحصیلی برای اجرای کلاسهای خانواده ضروری است،
- ایجاد احساس نیاز و علاقه در والدین، تشویق اولیای شرکت کننده در کلاسهای خانواده اهمیت دارد.
- پیشنهاد می شود در کلاسهای آموزش خانواده کلاسها به صورت موضوعی برنامه ریزی شود تا والدین با توجه به نیاز خود در کلاس مربوطه شرکت کنند و از آموزشهای تکراری خودداری شود،
- در جلسات از وسایل کمک آموزشی از جمله فیلمهای آموزشی استفاده گردد،
- برنامه دوره آموزش خانواده در آموزشگاه تکثیر و در اختیار اولیا قرار گیرد،
- دعوت از اولیا با دعوت نامه کتبی و همراه با احترام و درخور شأن آنها باشد،
- محل تشکیل کلاس از نظر شرایط فیزیکی مساعد و مطلوب باشد
- درصدی به این عنوان (آموزش خانواده) در نظر گرفته شود چرا که کیفیت بخشی بدون اعتبار مالی و برخورداری از نیروی انسانی متخصص امری محال می باشد.
