امروز جمعه 02 آذر 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

تفاوت لیبرالیسم و سکولاریسم

 0

تفاوت لیبرالیسم و سکولاریسم یک گونه ایدئولوژی یا مرام و مکتب و طرز فکر است که جنبه توصیه ای دارد و گرایشی است که طرافدار و مروج حذف یا بی اعتنایی و به حاشیه راندن نقش دین در ساحت های مختلف حیات انسانی (سیاست، علم، حکومت، اخلاق...) است.(1) لیبرالیسم مجموعه روش ها و نگرش ها و سیاست ها و ایدئولوژی هایی هستند که عمده ترین هدفشان فراهم آوردن «آزادی» هر چه بیشتر برای فرد است.(2) بنابراین، لیبرالیسم و سکولاریسم از نظر معنا و مفهوم با یکدیگر متفاوت هستند وو مکتب لیبرالیسم بیشتر ناظر به جنبه عملی است و سکولاریسم به جنبه نظری و اندیشه ای می پردازد. ارتباط لیبرالیسم و سکولاریسم: لیبرالیسم و سکولاریسم جدای از یکدیگر نبوده و با هم ارتباط دارند که به جنبه هایی از آن اشاره می کنیم.1. از یک طرف می توان گفت که از جمله ویژگی های لیبرالیسم، جدایی شئون اجتماعی از مناسبات دینی، یعنی سکولاریزاسیوناست و جریان سکولاریزاسیون را حاکم می گرداند».(3) و اندیشه سکولاریسم را نیز بایستی از مهم ترین عناصر این مکتب به حساب آورد، که همواره در راستای غایات لیبرالی و غیر ایدئولوژیک کردن دولت به شدت ترویج و به کار گرفته شده و می شود. در تفکر لیبرالیستی میان حوزه استحفاظی اجتماع و سیاست و عرصه دین و دیانت دیواری بلند کشیده شده است البته لیبرال های دین ورز (پروتستان گرا) معتقد به حفظ دین و محدود کردن آن به زیست شخصی و علاقه و سلیقه فردی بوده اند.(4) از طرف دیگر اگر چه نظریه سکولاریسم با تفکرات جمع گرایانه و غیر لیبرال نیز می تواند موافق در آید، اما با توجه به تحقق تاریخی و عینی سکولاریسم، می توان دو مبنای «فرد گرایی» و «لیبرالیسم» را نیز به مبانی و مقدمات تئوریک سکولاریسم اضافه کرد.(5)2. در چند قرن اخیر در غرب، عوامل متعددی مانند: تفکر اومانیستی، شیوع عقلانیت ابزاری، اصلاح دینی، رشد علم و صنعت و...، زمینه ساز شکل گیری «مدرنیته» در دوران جدید هستند که سکولاریسم و لیبرالیسم هر دو از جمله ویژگی های مهم این پدیده عام محسوب می شوند.(6)3. لیبرالیسم و سکولاریسم هر دو زائیده تفکر اومانیسم (انسان گرایی با انسان مداری) می باشند. اومانیسم نگرشی است که در بسیاری از آراء نظریه های فلسفی، دینی، اخلاقی، ادبی هنری و نیز در دیدگاه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مغرب زمین، از رنساس به این سو ریشه دوانده است. اومانیسم هم در گرایش فرد گرایانه اش در لیبرالیسم خود را نشان داده است و هم با طرد و نفی هر گونه تلاش ماوراء طبیعی برای حل معضلات بشری و تبیین واقعیت های هستی، سکولاریسم را مطرح کرده است.(7) و می توان سکولاریسم به معنای غیر دینی کردن یا دنیوی و عرفی کردن امور، را صفت ذاتی تفکر اومانیستی مدرن غرب دانست.(8) بنابراین، اگر چه مکتب لیبرالیسم و تفکر سکولاریسم از نظر مفهومی با هم تفاوت دارند امّا هر دو ثمره تفکر انسان مداری (اومانیسم) هستند، و ضمن وابستگی مبنایی به هم از عناصر مهم مدرنیته غربی محسوب می شوند.

پاورقی:

1. بیات، عبدالرسول و جمعی از نویسندگان، فرهنگ واژه ها، قم: موسسه اندیشهو فرهنگ دینی، 1381، ص328.
2. همان، ص452.
3. زرشناس،شهریار، واژه نامه فرهنگی و سیاسی، تهران: کتاب صبح، 1383، ص152.
4. بیات، عبد الرسول و جمعی از نویسندگان، فرهنگ واژه ها، پیشین، ص465 466.
5. همان، ص337.
6. همان، ص336
7. همان، ص38 و 40 و 48.
8. زرشناس، شهریار، واژه نامه فرهنگی و سیاسی، پیشین،ص153.

تبلیغات متنی