سرمایههای روانشناختی یک حالت مثبت نگر به زندگی است که از چهار سازه امید ، خوشبینی، تابآوری و خودکارآمدی تشکیلشده است. شاید بهترین سازهای که ملاکهای رفتار سازمانی مثبت نگر را شامل میشود، خودکارآمدی است. برای کاربرد در محیط کار لوتانز (1998) آن را اعتقاد (اطمینان) فرد در رابطه با توانایی خویش برای بسیج انگیزش، منابع شناختی و اعمال موردنیاز جهت انجام موفقیتآمیز وظیفهای ویژه در متن و موقعیتی خاص تعریف کردند.
دومین سازه، خوشبینی است. شیرر و کارور (1985) بهطور کاملاً ساده نوشتند که «خوشبینها افرادی هستند که انتظار دارند چیزهای خوبی برایشان اتفاق افتد؛ بدبینها افرادی هستند که انتظار دارند چیزهای بدی برایشان اتفاق افتد این بیان نشاندهنده یک چارچوب انتظار است که برای فهم نقش بانفوذ خوشبینی در موفقیت شخص استفاده میشود. افراد خوشبین تمایل دارند تا انتظارات مثبت خودشان را درباره آنچه اتفاق خواهد افتاد، باقی نگهدارند. این تعریف خوشبینی در تباین با افراد کارآمد بود، کسانی که اعتقاددارند پیامدهای مثبت مسلماً رخ خواهند داد با این باور که توانایی شخصیشان به موفقیت منجر خواهد شد. افراد خوشبین پیامدهای مثبتی را برای خودشان صرفنظر از توانایی شخصی، انتظار داشتند.
سومین سازه امید است. بهطور مفهومی آشنایدر، اروینگ و اندرسون (1991) امید را بدین گونه تعریف کردند: امید حالت انگیزشی مثبتی است که از موقعیت در 2 جزء زیر ناشی میشود. الف) عزم راسخ داشتن (انرژی معطوف به هدف) و ب) طراحی مسیرهای لازم حتی در هنگام مواجهه با موانع و برنامهریزی برای رسیدن به هدف. چهارمین قابلیت مثبت که سرمایه روان شاختی را تشکیل میدهد، تابآوری میباشد. تابآوری مجموعهای از پدیدههاست که اغلب با مقابله مثبت و سازگاری در مواجهه با بدبیاری با مخاطره مهم توصیف میشود.
پاسخگوی عزیز: لطفا سوالات زیر را به دقت بخوانید وگزینه ای را که به احساس شما نزدیکتر است با علامت ضربدر مشخص نمایید.
ردیف |
|
کاملاً مخالفم |
مخالفم |
تاحدی مخالفم |
تاحدی موافقم |
موافقم |
کاملاً موافقم |
1 |
من برای تحلیل یک مسئله بلند مدت جهت یافتن راه حل آن احساس اعتماد میکنم |
|
|
|
|
|
|
2 |
هنگام ارایه موضوعات مربوط به تحصیلم در ملاقات با اساتید احساس اعتماد به نفس می کنم |
|
|
|
|
|
|
3 |
برای مشارکت در مباحثات درسی، پیرامون استراتژی های دانشگاهی احساس اعتماد به نفس می کنم |
|
|
|
|
|
|
4 |
در کمک برای تعیین اهداف تحصیلی در حوزه دانشگاهی احساس اعتماد به نفس می کنم |
|
|
|
|
|
|
5 |
برای برقراری تماس با افراد خارج از دانشگاه برای صحبت پیرامون مسایل تحصیلی، احساس اعتماد به نفس می کنم |
|
|
|
|
|
|
6 |
در هنگام ارایه اطلاعات به گروهی از همکلاسانم احساس اعتماد به نفس می کنم |
|
|
|
|
|
|
7 |
اگر با مسئله سختی در تحصیل مواجه شوم، می توانم راهی برای رهایی از آن وضعیت پیدا کنم |
|
|
|
|
|
|
8 |
این روزها با انرژی تمام پیگیر هدف های تحصیلم هستم |
|
|
|
|
|
|
9 |
به نظر من، برای حل هر مسئله ای راه های بسیاری وجود دارد |
|
|
|
|
|
|
10 |
در حال حاضر خود را فردی نسبتا موفق میدانم |
|
|
|
|
|
|
11 |
من می توانم راه های بسیاری برای دستیابی به هدف های تحصیلی کنونی ام پیدا کنم. |
|
|
|
|
|
|
12 |
در حال حاضر در حال دستیابی به هدف های تحصیلیم هستم که برای خود تعیین کرده ام |
|
|
|
|
|
|
13 |
وقتب با شکستی مواجه می شوم، از سرگیری دوباره و حرکت به سوی جلو برایم دشوار است. |
|
|
|
|
|
|
14 |
من بالاخره راهی برای مدیریت بر مشکلاتی که برایم پیش می آید، پیدا می کنم |
|
|
|
|
|
|
15 |
اگر لازم باشد در تحصیل روی پای خود بایستم، از عهده آن بر می آیم |
|
|
|
|
|
|
16 |
من معمولا با موقعیت های تنش زا در تحصیلم با آرامش برخورد می کنم. |
|
|
|
|
|
|
17 |
من می توانم از عهده مشکلات تحصیلیم بر آیم زیرا قبلا سختی ها را تجربه کرده ام |
|
|
|
|
|
|
18 |
احساس می کنم در رشته فعلی ام، می توانم کارهای زیادی به طور هم زمان انجام دهم |
|
|
|
|
|
|
19 |
وقتی نتایج موضوعات تحصیلی برایم نامعلوم است، معمولا انتظار بهترین نتایج را دارم. |
|
|
|
|
|
|
20 |
اگر امکان وقوع اشتباه در کارم وجود داشته باشد، حتما اتفاق می افتد |
|
|
|
|
|
|
21 |
من همیشه به جنبه های مثبت موضوعات کاریم توجه می کنم. |
|
|
|
|
|
|
22 |
من در رابطه با آن چه در آینده در رابطه با تحصیلم پیش خواهد آمد، خوش بین هستم. |
|
|
|
|
|
|
23 |
در کار فعلی ام، هیچ وقت کارها آن طور که می خواهم پیش نمی رود. |
|
|
|
|
|
|
24 |
معتقدم در تحصیل پس از هر دشواری، اتفاق امیدوار کننده و مثبتی خواهد آمد. |
|
|
|
|
|
|
معرفی آزمون
برای سنجش سرمایه روانشناختی از پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز[1] (2007) استفاده می شود. این پرسشنامه 24 سؤالی و شامل چهار خرده مقیاس امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی است که در آن هر خرده مقیاس شامل 6 گویه است و آزمودنی به هر گویه در مقیاس 6 درجه ای(کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) لیکرت پاسخ می دهد.
سرمایه روانشاختی یک حالت روانشناختی مثبت و رویکرد واقع گرا و انعطاف پذیر نسبت به زندگی است که از چهار سازه امید، خوش بینی، تاب آوری و خودکارآمدی تشکیل می شود و هر کدام از آنها به عنوان یک ظرفیت روانشناختی مثبت در نظر گرفته می شود، دارای مقیاس اندازه گیری معتبر است، مبتنی بر نظریه و تحقیق است و قابلیت رشد دارد و به طور چشمگیری با پیامدهای عملکردی ارتباط دارد. در واقع، اصطلاح سرمایه روانشناختی به مفهوم این که "چه کسی هستید(خود واقعی)" و" چه کسی می خواهید بشوید(خود ممکن)" اشاره دارد و چیزی ورای سرمایه انسانیچه چیزی می دانم " و سرمایه اجتماعی " چه کسانی را می شناسم" است. به سخن دیگر، سرمایه روانشاختی افراد را به چالش می کشاند تا در جستجوی این سوال برآیند که چه کسی هستند و در نتیجه به خودآگاهی بهتر که لازمه دستیابی به هدفها و موفقیت است......).
روش نمره گذاری
برای محاسبه نمره سرمایه روانشناختی ابتدا نمره هر خرده مقیاس محاسبه می شود و از جمع نمرات خرده مقیاسها نمره سرمایه روانشناختی حاصل میگردد.
خرده مقیاسهای پرسشنامه سرمایه روانشناختی
نام خرده مقیاس |
تعداد گویه |
شماره گویه |
خودکارآمدی |
6 |
1 تا 6 |
امیدواری |
6 |
7 تا 12 |
تاب آوری |
6 |
13 تا 18 |
خوش بینی |
6 |
19 تا 24 |
کل |
24 |
تمام گویه ها |
بررسی روایی و پایایی
روایی پرسشنامه در مطالعات مختلف مورد تأیید قرار گرفته است. لوتانز (2007) با استفاده از تحلیل عاملی و معادلات ساختاری نسبت خی دو این آزمون را 6/24 و آمارههای CFI و RMSEA این مدل را 97/0 و 08/0 گزارش کرده است که روایی عاملی آزمون مورد تأیید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه در ایران توسط بهادری خسروشاهی و همکاران (1391) بر اساس آلفای کرونباخ 85/0 گزارش شده است.