راههای غلبه بر اضطراب کنکور
0
به جرات میتوان گفت کسی وجود ندارد که در طول زندگی خود حداقل یک بار اضطراب امتحان را تجربه نکرده باشد. اگرچه اضطراب پیش از امتحان، به حدی فراگیر است که تقریباً تمام افراد آن را به نوعی تجربه میکنند و از دیگر سو، تا حد معینی از این اضطراب، با ترشح آدرنالین باعث میشود تمرکز و هشیاری فرد افزایش یافته، انگیزه فرد را تحریک میکند و عملکرد فرد را هنگام پاسخدهی به محرکها ارتقاء میدهد؛ اما اضطراب بیش از حد، خیلی فراتر از یک نگرانی و برانگیزاننده ساده برای فرد است.
اضطراب امتحان، اغلب با تنش یا استرس همراه است و در عملکرد فرد اختلال ایجاد میکند، مانع تمرکز شده، اعتماد به نفس را تضعیف و جریان فکر را متوقف میکند، موج فراگیر افکار منفی نظیر نمیتوانم به سوالات پاسخ دهم، چیزی به یاد نمیآورم، هر چه خواندهام، از یادم رفته و... ذهن را در سیطره خود گرفته و این حالت به هراس و ترس شدید و نهایتا افت عملکرد ذهنی فرد و بهرهوری پایین در امتحان میانجامد.
علایم و تاثیرات اضطراب امتحان
اضطراب امتحان در دانشآموزان مختلف، خود را به طرق مختلف نمایان میسازد:
علائم فیزیکی (جسمانی): گرفتگی عضلات، سردرد، بیخوابی، ناراحتیهای گوارشی، کاهش یا افزایش شدید اشتها، تنگی نفس، تعریق زیاد، تپش قلب، خشکی دهان، دیسانتری(اسهال) و تکرر ادرار و...
تغییرات رفتاری: کاهش هماهنگی حرکتی، بیقراری، جویدن ناخن، سریعتر از حالت عادی حرکت کردن یا
راه رفتن، افزایش استعمال دخانیات، نوشیدن یا خوردن، بروز رفتارهای فرارگونه (مانند رفتن به مهمانی شب پیش از امتحان) و...
علائم شناختی: کاهش توجه و تمرکز (حواس پرتی)، افکار غیرمنطقی، خودتخریبی و منفیگرایی، خیالپردازی و...
علائم اجتماعی: گوشهگیری، دوری از اعضای خانواده و دوستان، تحریکپذیری بیش از حد(سریع عصبانی شدن) و...
عوامل موثر در افزایش اضطراب امتحان
ترس از مورد ارزیابی قرار گرفتن و نگرانی زیاد درخصوص موفقیت در امتحان، اضطرابی طبیعی است که اکثر دانشآموزان آن را تجربه میکنند، اما 4 عامل را میتوان در تجربه افزایش اضطراب آن دخیل دانست:
1- شیوه زندگی: استراحت ناکافی، تغذیه نامناسب، وجود محرکها و عوامل مزاحم محیطی، ورزش ناکافی، برنامهریزی نادرست، عدم اولویتبندی کارها و دروس و...
2- نحوه مطالعه: درس خواندن در شب امتحان، مطالعه سطحی و خواندن درس بدون درک عمیق مطالب،
عدم یادآوری مطالب خوانده شده، عدم یادداشت برداری، عدم مرور مطالب مهم و کلیدی و در نهایت درس نخواندن.
3- عوامل روانشناختی یا روانی: داشتن افکار منفی و انتقاد از خود، عقاید غیرمنطقی درخصوص تبعات ناشی از عدم موفقیت در امتحان، انتظارات غیرواقعبینانه، پیشبینیهای نامطلوب درخصوص نتیجه امتحان، احساس نداشتن کنترل بر شرایط امتحان.
4- دانستهها: نداشتن اطلاعات کافی از زمان، مکان برگزاری و نحوه برگزاری امتحان، ناآشنایی با نحوه سوالات امتحان، طی نکردن دورههای خاص و فراگیری اطلاعات و مهارتهای موردنیاز. از نظر فیزیولوژیک موج بتا در مغز با اضطراب ارتباط دارد و در افراد مضطرب بیش از بازه طبیعی آن است.
در میان امواج مغزی، موج بتا، در هنگام انجام کارهایی که نیاز به تمرکز فکر یا تفکر فعال دارد، بیشترین میزان را دارد، اما افزایش بیش از حد طبیعی موج بتا باعث میشود فرد نتواند به اندازه کافی تمرکز کند و مطالبی را که پیش از آن خوانده و میداند، نتواند براحتی به برگه امتحان منتقل کند و حتی سبب فراموشی دانستهها میشود.