امروز دوشنبه 17 اردیبهشت 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

نظریه داده بنیاد و تحلیل محتوا

 0

نظریه داده بنیاد
Grounded Theory
یا نظریه داده‌بنیاد، نظریه ای است که ریشه واساس آن مبتنی است برداده های خاصی که به تولید نظریه می پردازند.
روش داده بنیاد یک روش استقرایی است، یعنی ازجزء به کل رسیدن. کاربرد اصلی این روش در جای است که نظریه استاندادروجودندارد.
گرچه نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، یک روش پژوهش عمومی است ومی‌تواند هر نوع از داده را استفاده کند؛ امافعلاً بعد کیفی آن بیشترین طرفدار را دارد. ‌به طور کلی، رهیافتی است برای بررسی نظام‌مند (غالباً) داده‌های کیفی.
تفاوت اساسی روش داده بنیاد با سایر روش‌های کیفی در تاکید بر شکل دهی یا تدوین نظریه است. درموقعیتی که نظریه ای وجود نداردبا بکارگیری روش نظریه داده‌بنیاد بهتر می توان به نتیجه رسید، زیرا می توان نظریه ی جدیدی در این زمینه تولید کرد و از آنجا که این نظریه ی جدید در داده‌ها، بنیان دارد نسبت به نظریه ای که از مجموعه نظریه‌های موجود اقتباس شده، با موقعیت تناسب بیشتری دارد و تبیین بهتری ارائه می دهد.

اهداف نظریه داده بنیاد
هدف اصلی واساسی نظریه داده بنیاد بررسی نظام مند داده ها وخلق نظریه ای است که درروش های کمی وکیفی کاربرد دارد،گرچه تاکنون محققان غالباً با این رهیافت داده های کیفی را به بررسی می گیرند.

فرایند نظریه داده بنیاد
به باور «إگان» که مورد تأیید نگارنده نیز می باشد نظریه داده بنیاد دارای پنج مرحله ذیل می باشد:
1. شروع پژوهش: اتخاذ تصمیم به تحقیق درموضوع موردنظر وزدن استارت عمل.
2. جمع‌آوری داده‌ها: ازمنابع سنتی وصنعتی (کتابخانه ها، سایتها، مصاحبه ها ومشاهده ها) را جمع آوری می کنیم، سپس اقدام به کدگذای به صورت بازوبسته می نمایم. کدگذاری بازیعنی تبدیل نمودن یک جمله به یک مهفوم مثلاً جمله (کل نفس ذائقه الموت) رابه مفهوم مرگ تبدیل کردن.
3. گزینش داده‌های مناسب: وقتی داده ها کدگذاری می شوند مفاهیمی زیادی شکل می گیرد، لذا نیازبه پالایش واولویت سنجی داریم.
4. تحلیل داده‌ها: پس از پالایش مفاهیم واتخاذ مفاهیم مشترک مؤلفه های تحقیق شکل می گیرد. گرچه مفاهیم درمراحل قبل تقییل یافته اند ولی بازهم ممکن نیست همه مؤلفه هارابازکنیم لذا کدگذاری مجدد صورت می گیرد تا ابعاد تحقیق مشخص شود.
5. نتیجه گیری از پژوهش: پس ازطی مراحل فوق نظریه داده بنیاد شکل می گیرد وبرمبنای آن نتایج تحقیق به دست می آید.

2- نظریه تحلیل محتوا
«تحلیل محتوا» تعریف واحدی ندارد ودرکل می توان گفت روشی برای توصیف عینی، کمی واستفاده ازرویکردهای گوناگون ومقایسه وبیان قاعده­مند ارتباطات است.
آغازتحلیل محتوا برمی گردد به روش هرمنوتیک ماقبل فلسفی درموردکتاب مقدس. امروزه تحلیل محتوا به روشى علمى تبدیل گردیده و نوید بخش به ثمر نشستن استنباط­هایى شده است که اساساً از داده­هاى کلامى نمادین و ارتباطاتى به عمل مى­آید.
تعاریف این روش برخلاف تنوعشان، توافق جمعی در شروط «عینیت»، «انتظام» و «عمومیت» دارند.
شرط عینیت: تصریح می­کند که هر مرحله از فرایند پژوهش باید براساس قواعد، احکام و روشهای مشخص انجام گیرد؛
شرط انتظام: هنگامی تحقق می­یابد که دایره شمول و طرد محتوا یا مقوله­ها بر طبق قواعد کاربردی ثابتی مشخص شود؛
شرط عمومیت داشتن: زمانی معنا می­یابد که یافته­ها با هم ارتباط نظری داشته باشند.
انواع نظریه تحلیل محتوا
سه نوع تحلیل محتوای اساسی وجود دارد: 1. توصیفی، 2. استنباطی، 3. ارتباطی.
تحلیل محتوای توصیفی: یعنی توصیف کمی محتوای بارز یک متن.
تحلیل محتوای استنباطی: این روش صرفاً توصیف محتوای متن را مد نظر ندارد، بلکه هدف آن نتیجه­گیری از محتوای یک متن در جنبه­هایی از واقعیت اجتماعی است.
تحلیل محتوای ارتباطی: به روشی اطلاق می­شود که تمامی مسیر یک ارتباط واقعی را مورد بررسی قرار می­دهد. هدف این روش دستیابی به نتایجی درمورد منظور فرستنده، تأثیر بر گیرنده و وضعیت براساس محتوای ارتباط است.
اهداف نظریه تحلیل محتوا
نظریه تحلیل محتوای یکی از اهداف زیر را دنبال می‌کند:
1. تحلیل ویژگی‌های پیام به ‌منظور توصیف آن که پاسخ به پرسش‌های چه؟ به که؟ و چگونه؟ است.
2. تحلیل پیشینه‌های پیام به‌ منظور توصیف فرستنده، که پاسخ گوست؟ و چرا؟؛
3. تحلیل پی‌آمدهای پیام به‌ منظور شناخت اثر آن بر روی مخاطب، که پاسخ به پرسش با چه اثری؟ است.
تحلیل محتوای کمی باید از چهار ویژگی عینی بودن، منظم بودن، کمی بودن و آشکار بودن پیام برخوردار باشد که هرکدام از ویژگی­های ارایه شده دارای معناهای خاص به خود هستند.
فرایند هشت مرحله ای نظریه تحلیل محتوا
1. بیان مسأله وتعیین اهداف تحقیق: بیان هدف یااهدافیکه ذهن محقق را مشغول کرده ودرپی تبیین آن است.
2. تعیین پرسش ها وفرضیه ها: دنبال پاسخ هارفته وفرضیات روشن برای تحلیل محتوا تدوین می کند.
3.مرورمنابع وانتخاب نمونه: مجموعه مدارکی که باکمک آنها محقق قادربه پاسخ گوی است جمع آوری می شود.
4. تعریف موضوع: تعریف وبیان چگونگی کمک موضوع به حل مسائله واینکه چه متونی وبه چه دلیل مورد بررسی قرارگیرند.
5. تعریف مقوله ها: مقولات موردنظر تعریف وبررسی می شوند.
6. کد گذاری داده ها: کدگذاری به شکل باز وبسته صورت می گیرد.
7.تجزیه وتحلیل داده ها: وقتی داده ها کدگذاری می شوند مفاهیمی زیادی شکل می گیرد، لذا محقق اطلاعات را به تجزیه وتحلیل می گیردا و پالایش واولویت سنجی می کند تا مفهوم مشترکی به نام مؤلفه ها ی تحقیق به دست آید.
8. خلاصه ونتیجه گیری: درخلاصه خرد مادیه تحقیق می آید ودرنتیجه، برایند تحقیق به صورت شمارشی بیان می شود.

تبلیغات متنی