امروز جمعه 31 فروردین 1403

نقش امید در پیشگیری از آسیب‌های روانی دانش‌آموزان

0

مقدمه:

امید در ایجاد سلامت روحی و روانی دانش‌آموزان نقش مهمی بر عهده دارد. امید به زندگی دانش‌آموزان معنا می‌بخشد و هنگام هجوم مشکلات و ناملایمات از فروپاشی روان آنان جلوگیری می‌کند و مانع استیلای یأس و دلسردی بر آنان می‌شود. معلمان و مربیان باید با امیدوار ساختن دانش‌آموزان روحیه‌ی آنان را تقویت بخشد و راهکارهایی را به دانش‌آموزان پیشنهاد کنند که هم توان انجام آن را داشته باشند و هم آنان را به زندگی امیدوار سازند. در این مقاله اثرات امید در زندگی دانش‌آموزان و عوامل آسیب‌زای امید مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان راهکارهای ایجاد امید در دانش‌آموزان ارائه می‌گردد:

اثرات امید در زندگی دانش‌آموزان:

شاید بتوان گفت که هر موجود زنده‌ای به امید رسیدن به مقصود خود حرکت و تلاش می‌کند «تحقیقات اثبات نموده است که اگر تلاش حیوان برای رسیدن به مقصود خود بی‌ثمر بود دست از تلاش و فعالیت بر‌می‌دارد و به یأس و درماندگی مبتلا می‌شود».

«مادر نماد عاطفه و مهربانی است. اما آنچه یک مادر را به مهربانی وامی‌دارد و باران عطوفت وی را سرازیر می‌کند امید است اگر روزی امید را از وی بگیرند حتی حاضر نخواهد شد نوزاد خود را شیر دهد».

امید دانش‌آموزان را پویا نگه می‌دارد و در سایه‌ی آن به سخت‌ترین شرایط و کارها تن در می‌دهد. مربیان و معلمان باید از این اهرم قوی و سرنوشت ساز به موقع استفاده کنند. مهمترین اثرات امید به شرح زیر می‌باشد:

الف) سختی و مشکلات روحی دانش‌آموزان را کاهش می‌دهد.

ب) دانش‌آموزان را به استفاده تمام و کامل از استعدادهای خودشان تشویق می‌کند.

ج) عامل پیشگیری بسیار قوی در مورد اموری است که به بهداشت و سلامت واقعی آنان آسیب می‌رساند.

د) ترس و اضطراب را کاهش می‌دهد. حضرت علی‌(ع) می‌فرماید: «ایجاد امید به فرج و گشایش امور نزدیکتر است و نسبت به از میان رفتن اندوه و اضطراب در رسیدن به مقصود شایسته‌تر».

عوامل آسیب‌زای امید:

از آن جهت که امید یک حالت انسانی است "موانع درونی" و فردی می‌تواند امید را آسیب‌زده کند.

ناکامی‌های مکرر، آگاهی‌های محدود و گرفتاری‌های فراوان که فرصت اندیشیدن را به دانش‌آموزان نمی‌دهد از "بعد بیرونی" عدم ارایه‌ی آگاهی‌ و اطلاعات لازم به دانش‌آموزن از سوی مربیان و مسوولان، نبود خدمات راهنمایی و مشاوره‌ی صحیح، عدم توجه به قشر جوان و نوجوان و فراهم نکردن امکانات لازم برای رشد واقعی دانش‌آموزان را می‌توان نام برد.

از نگاه دیگر عوامل آسیب‌زای امید دو دسته هستند: عوامل کنترل‌پذیر که همان عوامل اجتماعی و فرهنگی هستند و عوامل غیر کنترل‌پذیر که از دسترس فرد خارج هستند مانند مرگ، بیماری و حوادث طبیعی که دانش‌آموز را به نوعی دچار محدودیت و ضعف می‌کند یا فرصت اندیشیدن را از او می‌گیرد.

راهکارهای ایجاد امید:

مهم‌ترین راهکارهایی که به منظور امیدوار ساختن دانش‌آموزان نسبت به آینده خود پیشنهاد می‌گردد به شرح زیر می‌باشد:

الف) ایجاد اعتمادبه نفس در دانش‌آموزان تا بتوانند بیشتر و بهتر از توانایی‌های خود بهره‌ ببرند.

ب) ابراز محبت از سوی والدین نسبت به دانش‌آموزان

ج) تبعیض قائل نشدن بین دانش‌آموزان در محیط خانه و مدرسه.

د) دانش‌آموزان را متوجه توانایی‌های آنان بکنیم و به آنها بگوییم انسان هر قدر هم ناتوان باشد می‌تواند به اوج افتخارات دسترسی پیدا کند.

ه) مشاوران اطلاعات لازم را در رابطه با هدایت تحصیلی و شغلی در اختیار آنان قرار دهند تا نسبت به آینده امیدوار شوند.

و) والدین باید از اختلافات خانوادگی پرهیز کنند تا از ضربات روحی به فرزندان جلوگیری شود.

نتیجه‌گیری:

با ایجاد امید در دانش‌آموزان می‌توان علاوه بر دلگرم کردن آنان به زندگی و ادامه تحصیل از بروز رفتارهای ناهنجار مانند فرار از خانه و مدرسه و ترک تحصیل جلوگیری کرد.

پی‌نوشت‌ها:

1- سیف، علی‌اکبر، مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمه نشر روان، تهران، 1376، ج2، ص221.

2- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، المکتبه الاسلامیه، تهران، 1382، ج77، ص 173.

3- محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، تهران، مکتب اعلام اسلامی، 1372، ج4، ص 348.

منابع:

1- سیف، علی‌اکبر، مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمه‌ی نشر روان، تهران، 1376، ص221.

2- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، المکتبه الاسلامیه، تهران، 1382، ج77، ص 173.

3- محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، تهران، مکتب اعلام اسلامی، 1372، ج4، ص 348.

تبلیغات متنی