امروز پنجشنبه 06 اردیبهشت 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

تاریخچه آموزش و پرورش پیش از دبستان

 0

در ایران قبل از اسلام کودکان در خانه یا آتشگاه تربیت می شوند. با ظهور اسلام، ایران جرو کشورهای اسلامی درآمد. تاکید اسلام بر تعلیم و تربیت و نیز تشویق و تائید پیامبر گرامی حضرت محمد (ص) بر احترام به کودک و توجه به او از طرفی و علاقه ایرانیان به فراگیری علم و دانش از طرف دیگر سبب شد که از مراکز آموزشی برای خردسالان که مکتب خانه ها بودند استقبال شود. قبل از پیدایش مدارس جدید، مکتب خانه ها مهمترین مراکز آموزشی برای خردسالان بودند. ولی بعلت تغییرات در وضع آموزش و پرورش جهان و به تبع آن در ایران بوجود آند و نیز به علت ضرورتهای اجتماعی و اقتصادی، در بعضی از شهرهای ایران از جمله تهران و تبریز در سال 1298 مسیونرهای مذهبی و اقلیتها، کودکستانهائی را برای مراقبت اطفال تاسیس کردند و نخستین اقدامات در امر نگهداری کودکان صورت گرفت (عباسی، 1375به نقل از مفیدی).

در سال 1297 در تبریز خانم خانزاریان برای تربیت کودکان ارامنه کودکستانی تاسیس کرده بود که حدود 15 نفر دختر و پسر شاگرد داشت که همه ارمنی بودند. در سال 1302 جبار باغچه بان، توسط آقای فیوضات رئیس فرهنگ آذربایجانی کودکستان تاسیس کرد که نام آن را باغچه اطفال گذاشتند و مربیان را باغچه بان نامیدند. البته این نام در کشور تعمیم نیافت. ولی مرحوم باغچه بان این نام را نام خانوادگی خود قرار داد ولی سپس در سال 1307 کودکستانی دیگری در شیراز تاسیس کرد.

و در سال 1310 وزیر فرهنگ وقت قره گوزلو با تقاضای امتیاز کودکستان خانم بر سایه (با دفاع مرحوم باغچه بان از تقاضای وی) موافقت کرد. البته خانم بر سایه در روزنامه اعلام کرد که اولین کودکستان ایران را خود افتتاح کرده است، ولی همچنانکه شرح ان گذشت قبل از آن، کودکستان های دیگری نیز در تبریز و شیراز دایر شده بودند. در سال 1312 اساسنامه ای برای کودکستانها وضع شد، که بر طبق آن سن ورود به آن 4 سال بود و روزی 3 تا 5 ساعت، بازی، حرکات موزون، سرود، ورزش، موسیقی، داستان گوئی، حفظ اشعار آسان و نقاشی پیش بینی شده بود. و در سال 1334 اداره مستقلی برای اداره امور کودکستانها در وزارت به تصویب رسید و یک سال بعد از آن آئین نامه جدیدی برای اداره امور کودکستانها در وزارت فرهنگ تشکیل شد، که طبق آن سن کودکان برای این دوره بین 6-3 سال قید شده بود. گسترش کودکستانها نسبت به سایر مقاطع تحصیلی بسیار کند بود بطوریکه در سال تحصیل 1313 به 74 با 5520 کودک و در سال 1335 به 103 با 9300 کودک افزایش می یابد (عباسی، 1375به نقل از مفیدی).

از سال 1335 به بعد بتدریج به گسترش کودکستانها توجه بیشتری می شود به طوریکه در سال 1304 تعداد کودکستانها به 348 و کودکان به 23006 نفر افزایش می یابد. در همین سال اداره امور کودکستانها منحل می شود و تمام امور مربوط به کودکستانها به اداله تعلیمات ابتدایی محول می گردد. از این سال به بعد توجه بیشتری به آموزش و پرورش پیش از دبستانی چه از سوی دولت و چه از سوی بخش خصوصی می گردد. و خانواده های طبقاتی متوسط نیز امکان یافتند که از این مراکز برای فرزندان خود استفاده کنند. اقدامات دیگری که می توان آنها را نشانه توجه دولت به آموزش و پرورش پیش دبستانی دانست عبارتند از:

- تربیت نیروی انسانی از طریق آموزشگاههای کودکیاری

- تربیت نیروی انسانی از طریق مراکز آموزش عالی از جمله مدرسه عالی شمیران سابق

- تشکیل کلاسهای آمادگی ضمیمه دبستان برای کودکانی که 5 سال تمام داشتند.

- تاسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان.

- تأسیس شورای کتاب کودک

- دایر کردن مهدهای کودک در وزارتخانه ها زیرنظر سازمان زنان ایران.

با همه توجهی که به آموزش و پرورش پیش دبستانی شد، ولی در سال 1356 جمع کل کودکستانها به 981 رسید که 448 کودکستان دولتی و 533 کودکستان غیردولتی بوده اند. و تعداد کودکان پسر 48280 و کودکان دختر 40574 بوده است و جمع مربیان 1996 نفر بود. با نگاهی گذرا به تعداد کل کودکان 5 ساله در سال 1353 که 1066880 نفر بوده اند و مقایسه آن با تعداد کودکانی که از آموزش و پرورش کودکستانی برخوردار بوده اند، مشخص می شود که چه درصد پائینی از تحصیلات آموزش و پرورش قبل از دبستان بهره مند بوده اند. طبق آماری که در سال 61-1360 بعد از انقلاب اسلامی از طرف وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی انتشار یافت، تعداد کل کودکستانهای سراسر کشور 2737 باب که تعداد 873 کودکستان در روستا و 1864 کودکستان در شهر بود، تعداد کل کودکان در کودکستانهای کشور 196 هزار نفر بوده است. که از این تعداد 163 هزار در شهر و حدود 33 هزار در روستاها جذب کلاسها شده بودند که نسبت جذب کودکان 83% در شهر و 17% در روستاها بود. تعداد کل مربیان 8650 نفر بوده است که از این تعداد 7800 نفر در شهر و بقیه در روستا خدمت می کردند. در سطح شهرها حدود 86 هزار نفر پسر و 77 هزار دختر و در سطح روستاها 17500 نفر پسر و 15500 نفر دختر در کودکستانها مشغول فراگیری بودند (عباسی، 1375به نقل از مفیدی).

اگرچه آمار منتشر در سال 1360 با مقایسه آمارهای قبلی سیرصعودی را نشان می دهد. ولی بعد از آن از آمار کودکستانهای دولتی (آمادگی) و نیز از تعداد کودکان کاسته می شود. بطوریکه تعداد کودکستانی (آمادگی) در سال تحصیلی 72-1371 طبق آمار منتشره از طرف وزارت آموزش و پرورش 168864 نفر بوده است و تعداد کل آموزشگاههای پیش دبستانی تحت پوشش آموزش و پرورش در کشور 3003 باب و 6771 کلاس بوده است (عباسی، 1375).

سازمان بهزیستی (1367) به ارائه نکاتی جهت تنظیم برنامه آموزشی مهدکودک می پردازد و رعایت مواردی مانند فراهم کردن امکان تجربه توسط کودکان، ارائه آموزشهای در قالب بازی و یا قصه و شعر برای جلب توجه و علاقه کودکان، استفاده از تصاویر درشت و رنگهای شاد توجه به احتیاجات فردی و گروهی، و فراهم کردن امکانات برای بازی آزاد کودکان را در تنظیم برنامه مراکز مهد کودک واجب می داند.

تبلیغات متنی