نظام آموزش و پرورش کشور لهستان
ساختار آموزشی
پیش دبستانی (1 سال) * در بخش مدرسه: ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان
در بخش دانشگاهی: لیسانس و فوق لیسانس
دکترا لهستان دارای نظام آموزشی 6 – 3- 3 می باشد.
کودکستان (پیش دبستانی) * Zero class * شامل کودکان 3 تا 6 سال * به صورت دولتی و خصوصی
برنامه های تعیین شده در تمام مراکز پیش دبستانی:
برنامه های پرورشی و برنامه های آموزشی
برنامه های مراقبتی برای کودکان 6 ساله یک دوره
مقدماتی یکساله برای ورود به دبستان بر گزار می گردد. * آموزش ابتدایی * به مدت 6 سال * برای دانش آموزان سنین 7 الی 12 سال *
هدف: انتقال مهارت های پایه ای به کودکان و بزرگ کردن ایشان در عین ارتباط تنگاتنگ با والدینشان * دبستان باید تا حد امکان در نزدیکی منزل دانش آموز باشد و والدین باید در کارهای مدرسه نقش تصمیم گیری فعال داشته باشند. *
در پایان چرخه آموزش ابتدایی یک آزمون بخش مهارت برگزار می شود. از طریق این آزمون میزان اطلاعات و دستاورد های دانش آموز ان برای معلمان و والدین مشخص می شود. این آزمون در گزینش فرد برای مدارس بعدی تاثیری ندارد. *
آموزش راهنمایی * دوره ای اجباری به مدت 3 سال * برای نوجوانان بین 13 تا 16 سال *
هدف: تشخیص توانایی ها و علایق دانش آموز * بعد از پایان این چرخه فرد باید بتواند تا حدی مسیر آموزشی آینده خود را مشخص نماید *
آزمون سنجش مهارتی در پایان این دوره برگزار می شود که دانش آموز را از جهت دانایی و مهارت جهت ورود به دبیرستان ارزیابی می نماید. * آموزش متوسطه * دوره دبیرستان که به دو شکل حرفه ای و عمومی وجود دارد. *
دبیرستان های حرفه ای به مدت دو سال با هدف تربیت کارشناسان حرفه ای* دبیرستان های عادی به مدت 3 سال با هدف آماده ساختن دانش آموزان برای ورود به دانشگاه *
دبیرستان های جبرانی به مدت 2 سال برای فارغ التحصیلان مدارس حرفه ای که تصمیم گرفته اند دوره دبیرستان عادی خود را ادامه دهند.
*در پایان آن آزمون بلوغ (maturati) نهایی برگزار می شود. از این آزمون به عنوان پایه ای برای پذیرش در دوره های آموزش عالی استفاده می گردد. *
در دوره دبیرستان جبرانی نیز برای فارغ التحصیلان مدارس حرفه ای که تصمیم گرفته اند دوره دبیرستان عادی خود را ادامه دهند (یعنی دبیرستانی که به امتحان بلوغ منتهی می شود نه دبیرستان های فنی حرفه ای بر گزار می شود.
آموزش عالی مدارس آموزش عالی فارغ التحصیلان دبیرستانی را به دو نوع موسسه هدایت می کنند: مدارس آموزش عالی حرفه ای مدارس آموزش عالی دانشگاهی (higher edacatiacademic school)
در چنین مدارس یا واحد هایی اولین مدرک با میانگین طول دوره 8 -6 نیمسال و یا واحد های مدرک لیسانس بورسیه با طول دوره 12- 10 نیمسال ارایه می گردد.
فارغ التحصیلان مدارس عالی حرفه ای و واحد های دانشگاهی اولین مدرک می توانند تحصیلات خودرا در واحدهای مدرک اولین لیسانس به مدت 5- 3 نیمسال ادامه دهند. مدرسه اجباری تمام وقت 9 سال به طول می انجامد که دبستان و راهنمایی را در بر می گیرد. در پایان دوره دانش آموزان از طریق آزمون های استاندارد شده خارجی و امتحانات داخلی بخش می شوند.
نکات در پایان دوره سه ساله دبیرستان تخصصی یک امتحان گزینش (نام نویسی) در دانشگاه (matura) بر گزار می شود.
فارغ التحصیلان دوره دبیرستان حرفه ای نیز می توانند در این آزمون شرکت کنند به شرط این که دوره 3 ساله دبیرستان جبرانی را با موفقیت پشت سر بگذارند
اهداف اصلاحات آموزشی
افزایش ثبت نام و شرکت در دبیرستان ها * ایجاد فرصت های برابر آموزشی در کلیه شهر ها و مناطق روستایی * یکپارچگی و ارتباط بهترین اطلاعات مهارت ها و آموزش اخلاقی *
مسئولین خودمختار محلی در سطح بخشهای استانی (gmniy) ونواحی (powiaty) مسئول مهدکودک ها، دبستان ها و دبیرستان ها خواهند بود. *
مسئولیت نظارت بر مدیریت و نحوه تدریس به دو بخش جداگانه و مجزا تبدیل شده اند که نظارت بر نحوه تدریس بر عهده مسئولین آموزش و پرورش منطقه (kuatoria) است
دستاوردهای آموزشی
افزایش ممتد نرخ ثبت نام ناخالص کودکان به ویژه در مراکز آموزش ابتدایی * ارتقاء کیفی سطوح مختلف تحصیلی * کاهش نرخ افت تحصیلی و میزان تجدیدی * کاهش نرخ بی سوادی به ویژه در میان کودکان * حضور گسترده کودکان در مراکز آموزش پیش دبستانی * معضلات آموزشی * عدم تناسب بین پیشرفت تحصیلی مناطق شهری و روستایی * کاهش بودجه عمومی آموزش * عدم توانایی دولت های خود مختار محلی در جبران کاهش سرمایه و بودجه ایالتی عدم دسترسی کلیه مدارس کشور به ابزار های آموزشی و وسایل آزمایشگاهی
ملاحظات علمی
در دوره حکومت بیگانگان در لهستان آموزش و پروش به طبقه ممتاز جامعه اختصاص داشت. بعد از جنگ جهانی اول که لهستان مجددا به استقلال رسید یک سیستم آموزشی متمرکز در این کشور برقرار شد. بعد از جنگ جهانی دوم دولت کمونیست در این کشور یک سیستم کمونیستی بر مبنای الگوی شوروی برقرار ساخت. * در دهه 1990 تقریبا کل جمعیت 15سال به بالااین کشور با سواد بودند. در لهستان مراکز آموزش عالی در مضیغه هستند، حقوق فرهنگیان پایین است.