امروز سه شنبه 18 اردیبهشت 1403
صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما

آموزش ریاضیات به کودکان دبستانی

 0

والدین و همچنین مربیان در این دوره سنی، وظیفه‌ای ویژه به عهده دارند. آن‌ها مجبورند قبل از دست زدن به هر کاری،کودکان را از لحاظ زبان گفتاری تقویت کنند و پرورش دهند و آن‌ها را برای فراهم آوردن زمینه‌های آموزشی مهیا کنند،اطلاعات و دانسته‌های آن‌ها را به شکل منظم و منطقی درآورند، مفاهیم را عمق ببخشند، رفتارهای کودکانه را در جهت صحیح هدایت کنند، زمینه‌های اخلاقی، اجتماعی و معنوی را در کودکان پرورش دهند و تحکیم بخشند و آن‌ها را با بینشی توحیدی، از راه شناخت آثار و پدیده‌های طبیعی به سوی مبدا آفرینش هدایت کنند.

برای آموزش هر موضوعی در هر سنی به دانش‌آموز، باید آن را به همان‌گونه‌ای که کودک محیط خود را درک می‌کند و با همان معنایی که جهان برای او دارد، بیاموزیم. در حقیقت وظیفه ما ترجمه موضوع به زبان فکری خاص کودک در مرحله رشد اوست.

به بیان دیگر، هر موضوعی را می‌توان به زبان فکری خاص کودک تبدیل کرد و در قالب معنایی او ریخت و پس از ادامه یافتن رشد، می‌توان معناها را با عمق و دقت بیشتری بیان کرد.

موضوعات آموزش

آموزش ریاضی شامل فعالیت‌هایی در جهت تقویت و هماهنگی حواس(چشم و دست) به منظور تقویت و استفاده از عضلات کوچک دست و آماده کردن برای شروع زندگی تحصیلی و استفاده از ابزار آموزشی و حل مسایل ساده به منظور زمینه سازی برای رشد و پرورش جسمی و ذهنی است.

به طبقه‌بندی، به عنوان عاملی برای زمینه‌سازی فراگیری مجموعه‌ها و مجموعه‌سازی اهمیت داده می‌شود و سپس به بیان مطالبی چون؛ ترتیب و ردیف‌سازی، ارتباط و همبستگی، ابقا کمیت (تعداد، سطح، حجم) شمارش بی معنا، شمارش با معنا و مقابله‌ی یک به یک، اندازه‌ها و مقایسه‌های آن‌ها، شناخت سکه‌های رایج و سپس به مفاهیم زمانی اشاره مختصری می‌گردد.

هدف‌های آموزش ریاضی، معمولاً به سه دسته هدف عمده محدود می‌شود:

1- هدف‌های شناختی

2- هدف‌های عاطفی

3- مهارت‌های ریاضی

هدف‌های شناختی: شامل دانش نظری و شناختی ریاضیات و قاعدتاً به صورت محتوا و متون درسی ارائه می‌شوند و موارد زیر را در بر می‌گیرند:

اصطلاحات ریاضی؛

دانش مفاهیم؛

روندها و توالی‌ها؛

دانش معیارها؛

دانش حقایق خاص؛

دانش قراردادها؛

دانش روش‌ها؛

تذکر:در ریاضیات اصول و قواعد کلی و قابل تعمیم بسیار است.

هدف‌های عاطفی: کلیه رفتارهایی که به علاقه، احساس، نگرش‌ها، باورها و ارزش‌ها مربوط می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. داشتن اعتماد به نفس، نداشتن اضطراب، قدرت تصمیم‌گیری به هنگام حل مسایل ریاضی، نمونه‌هایی از توانایی عاطفی در ریاضیات است.

اظهار ناامیدی نسبت به یادگیری ریاضیات، یک احساس عاطفی گرم، ولی منفی است. در مقابل داشتن این عقیده که فرمول‌های ریاضی را می‌توان حفظ کرد، یک عاطفه سرد محسوب می‌شود، زیرا فاقد احساس است.

حیطه عاطفی در ریاضیات را به سه دسته تقسیم می‌کنند:

1- باورهای فردی؛

2- نگرش‌های فرد نسبت به ریاضیات؛

3- احساساتی شامل: احساس شادی از حل مسایل غیرعادی یا حظ هنری از استدلال و منطق ریاضی است.

مهارت‌های ریاضی:مهارت‌هایی که حاصل آموزش ریاضی است شامل انواع مختلف ذهنی، عملکردی،فرآیندی،موقعیتی، ارتباطی، پنهان و... است.

مهارت‌های ریاضی مهم در چهار دسته‌ی زیر طبقه‌بندی می‌شود:

1- مهارت‌های ذهنی: به توانایی تفکر و تجسم اطلاق می‌شود؛ و در آن دسته فعالیت‌های ریاضی که جنبه خلاقیت، ابداع، نوآوری،تجسم و غیره دارند، به کار می‌رود.(به کارگیری ذهن برای حل مسئله)

2- مهارت‌های عملکردی: به توانایی تبدیل مهارت ذهنی به عمل یا رفتار گفته می‌شود.(انجام محاسبات چهار عمل اصلی)

3- مهارت فرآیندی: بر دانستن چگونگی انجام دادن فعالیت‌های شناختی دلالت دارد.(توانایی رسم جدول و نمودار)

4- مهارت موقعیتی: این مهارت به دانستن این که چه هنگام، دانش‌های مختلف اجرا می‌شوند، ارتباط می‌یابد و به تشخیص اهمیت انجام کار دلالت دارد.

زمینه‌سازی برای درک مفاهیم ریاضی

کودک برای یادگیری مفاهیم ریاضی در دبستان، باید آمادگی ذهنی لازم را داشته باشد. اساس این آمادگی، درک مفهوم عدد است. بسیاری از والدین در سنین قبل از دبستان، برای تسهیل در امر یادگیری کودکانشان در مدرسه، شمارش اعداد را به آن‌ها می‌آموزند، غافل از آن که شمارش اعداد؛ یا به عبارتی دقیق‌تر، به خاطر سپردن اسامی اعداد، هیچ‌گونه کمکی به درک مفهوم عدد که کلید ریاضیات است، نمی‌کند؛ بلکه آن‌چه به کودک برای درک این مفهوم یاری می‌بخشد، تجارب واقعی و عملی او در زمینه‌های گروه‌بندی، ردیف‌بندی (ترتیب) و تقابل یک به یک است. زیرا عدد، یک مفهوم منطقی است که از ترکیب گروه‌بندی، ردیف‌بندی و تقابل به وجود می‌آید.

بدیهی است رشد توانایی‌های کودک برای تفکر و یادگیری در الگوهای منطقی، از طریق تجربه کودک با اشیا واقعی(دست‌کاری کردن)حاصل می‌شود، زیرا کودکان از طریق فعالیت‌هایشان با اشیا مختلف، می فهمند و درک می‌کنند، نه از طریق مشاهده اشیا و یا چیزهایی که راجع به اشیا به آن‌ها گفته می‌شود.

از این رو فعالیت‌هایی که در سنین قبل از دبستان، در زمینه‌ی درک مفهوم عدد به کودک داده می‌شود، بایستی به صورت تجارب واقعی و عملی باشد، نه به خاطر سپردن و حفظ کردن اسامی اعداد(شمارش اعداد).

گروه بندی اساس تفکر خلاقه است و مستلزم این توانایی است که کودک تشابهات و تفاوت‌های اشیا را تشخیص داده و آن‌ها را به نسبت تشابه و تفاوتشان گروه‌بندی کند، گروه‌بندی را می‌توان بر اساس معیارهای مختلف، از جمله رنگ، شکل، مقدار و اندازه انجام داد.

دکتر هادی شاکر

مشاور کودک و خانواده

تبلیغات متنی