بر اساس ماده 23 قانون حمایت حقوق مولفان، کلیه آثار ارائه شده در سایت با مجوز از صاحب امتیاز اثر می باشد. تمام کالاها و خدمات این سایت بدون احتساب مالیات می باشد.
برای سنجش سرمایه روانشناختی از پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز[1] (2007) استفاده می شود. این پرسشنامه 24 سؤالی و شامل چهار خرده مقیاس امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی است که در آن هر خرده مقیاس شامل 6 گویه است و آزمودنی به هر گویه در مقیاس 6 درجه ای(کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) لیکرت پاسخ می دهد.
سرمایه روانشاختی یک حالت روانشناختی مثبت و رویکرد واقع گرا و انعطاف پذیر نسبت به زندگی است که از چهار سازه امید، خوش بینی، تاب آوری و خودکارآمدی تشکیل می شود و هر کدام از آنها به عنوان یک ظرفیت روانشناختی مثبت در نظر گرفته می شود، دارای مقیاس اندازه گیری معتبر است، مبتنی بر نظریه و تحقیق است و قابلیت رشد دارد و به طور چشمگیری با پیامدهای عملکردی ارتباط دارد. در واقع، اصطلاح سرمایه روانشناختی به مفهوم این که "چه کسی هستید(خود واقعی)" و" چه کسی می خواهید بشوید(خود ممکن)" اشاره دارد و چیزی ورای سرمایه انسانیچه چیزی می دانم " و سرمایه اجتماعی " چه کسانی را می شناسم" است. به سخن دیگر، سرمایه روانشاختی افراد را به چالش می کشاند تا در جستجوی این سوال برآیند که چه کسی هستند و در نتیجه به خودآگاهی بهتر که لازمه دستیابی به هدفها و موفقیت است......).
روش نمره گذاری
برای محاسبه نمره سرمایه روانشناختی ابتدا نمره هر خرده مقیاس محاسبه می شود و از جمع نمرات خرده مقیاسها نمره سرمایه روانشناختی حاصل میگردد.
خرده مقیاسهای پرسشنامه سرمایه روانشناختی
نام خرده مقیاس
تعداد گویه
شماره گویه
خودکارآمدی
6
1 تا 6
امیدواری
6
7 تا 12
تاب آوری
6
13 تا 18
خوش بینی
6
19 تا 24
کل
24
تمام گویه ها
بررسی روایی و پایایی
روایی پرسشنامه در مطالعات مختلف مورد تأیید قرار گرفته است. لوتانز (2007) با استفاده از تحلیل عاملی و معادلات ساختاری نسبت خی دو این آزمون را 6/24 و آمارههای CFI و RMSEA این مدل را 97/0 و 08/0 گزارش کرده است که روایی عاملی آزمون مورد تأیید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه در ایران توسط بهادری خسروشاهی و همکاران (1391) بر اساس آلفای کرونباخ 85/0 گزارش شده است.
[1]- Luthans Psychological Capital Questionnaires(PCQ)
1 و 6 و 11 و 16 و 21 و 26و 31و 36 و 41 و 46 و 51 و 56
(روان نژندی)
شما آدمی هستید که هیجانتان پایداری دارید. دمدمی مزاج نیستید و اضطراب و افسردگی و استرس را کمتر به خانه ذهنتان راه می دهید.
شما گاهی هیجانتان پایدار است و گاهی نه. احتمالا خیلی آدم خوشحال و آرامی نیستید. ولی ناراحت و نا آرام هم نیستید. متوسطید دیگر.
شما روی هم رفته آدم مضطربی هستید. همیشه زندگیتان با افسردگی، اضطرب و خشم درونی آمیخته است. برای تغییر دادن شخصیت وقت دراز مدتی لازم دارید.
2 و 7 و 12و 27 و 32و 37 و 42 و 47 و 52 و
57
(برون گرایی – درون گرایی)
شما آدم درون گرایی هستید. تنهایی را بیشتر دوست دارید. دوست دارید هر کاری را بدون حضور دیگران انجام دهید.
شما نه کاملا درون گرا هستید و نه کاملا برون گرا. بعضی وقت ها با جمع بودن را ترجیح ومی دهید و گاهی تنهایی. هر چه نمره تان بالاتر باشد برونگرا ترید.
شما آدم برون گرایی هستید. با جمع بدون را دوست دارید. دوست دارید حتی کارهایی را که می شود تنهایی انجام داد با جمع انجام دهید.
3 و 8 و 13 و 18 و 23 و 28 و 33 و 38 و 43 و 48 و 53 و 58
(اشتیاق به تجارب تازه)
شاخص گشودکی
شما آدمی هستید که خیلی با هنر و سفر کردن و چیزهای تازه را تجربه کردن میانه ای ندارید. دوست دارید چیزهای موجودزندگیتان را حفظ کنید. شما محافظه کارید.
شما نه کسی هستید که کاملا محافظه کار است و نه از تجربه چیزهای جدید بدتان می آید. گاهی به این و گاهی به آن تمایل دارید.
شما عشق سفر هستید. عشق چیزهای جدید. حالا بستگی به علاقه تان دارد از غذاهای جدید گرفته تا داستان های جدید.
4 و 9 و 14 و 19 و 24 و 29 و 34 و 39 و 44 و 49 و 54 و 59
(توافق پذیری)
شما کسی هستید که خیلی دیگران برایتان مهم نیستند. برای همین گروه های دوستان، گروه های کاری و خانواده خیلی از شما خوششان نمی آید. کلا شما برای زندگی سازگارانه در جمع آفریده نشده اید.
شما در بعضی از موارد ترجیح می دهید دیگران را هم در نظر بگیرید و در بعضی موارد نه. احتمالا به موقعیت بستگی دارد. ممکن است در محل کار آدم سازگاری باشید اما در خانه نه.
شمات آدم مردم داری هستید. آدمی که دیگران برایتان خیلی مهم هستند. خیلی زیاد. جمع با بودن با شما خیلی حال می کند. چون شما هم هوای جمع را دارید.
5و 10 و 15 و 20 و 25 و 30 و 35 و 40 و 45 و 50 و 55 و 60
با وجدان بودن
شما آدم بی مسئولیت و وظیفه نشناسی هستید. معمولا در محل کارتان به خاطر این ویژگیتان مشکل دارید. چندان آدم معتمدی نیستید.
هر چه نمره شما بالاتر باشد بیشتر مسئولیت پذیرید. روی هم رفته نه چندان وظیفه شناسید و نه چندان بی وجدان.
شما آدم با وجدان، وظیفه شناس و با مسئولیتی هستید. برای همین توی محل کار و جمع خانواده تان روی حرف شما خیلی حساب می کنند.
نقاشی یکی از بهترین عملکردهای نمادین کودک است و به او کمک میکند تا درون خود را بیان کند. در نقاشی، مانند خواب و رویا، کودک خود را از ممنوعیتها آزاد میکند و به طور ناخودآگاه دربارهی مسائل، کشفیات و دلهرههایش با ما صحبت میکند.
مرحلهی پیش ترسیم:
شامل سال اول زندگی است که در طی آن رفتارهای رفلکسی عمدهترین حرکات بدن را تشکیل میدهند؛ زیرا کودک متوجه میشود با کشیده شدن و پرتاب شدن اشیا موجب بقای اثری میشود و این امر او را ذوقزده میکند و او را به ادامهی خلاقیت سوق میدهد.
مرحلهی خط خطی کردن:
این مرحله از یک سالگی شروع و تا چهارسالگی طول میکشد. در چهار سالگی کودکان میتوانند خطوط منحنی بسته ترسیم کنند.
مرحلهی واقعگرایی فکری:
این مرحله از 4 تا 10 سالگی طول میکشد و در این مرحله واقعاً نقایشهای کودکانه ترسیم میشوند. در این مرحله کودکان تناسب در اندازه را رعایت نمیکنند و معمولاً حیوانت خطرناک و افراد مهم را به نظر خود –بزرگتر ترسیم میکنند. اصل شفافیت (مثلاً ترسیم کمد و لباسهای داخل آن) جاندار تلقی کردن اشیاء متحرک و ارائه پدیدها از سطوح مختلف از ویژگیهای نقاشی کودکان در این مرحله است.
مرحلهی واقع گرایی بصری:
معمولاً، این مرحله از 10 سالگی شروع میشود. برخلاف مرحلهی قبلی، کودک اشیا و پدیدههای خارجی ار به همانگونه که میشناسد ترسیم نمیکند، بلکه همانگونه که میبیند ترسیم میکند.
نقاشی خانواده:
کودک به زودی متوجه میشود که نقاشی با افکار او مطابقت دارد و وسیلهی بیانی مناسبی برای ارائهی تخیلات اوست. همچنین او به این وسیله کشمشها و تعارضات درونی خود را آشکار میسازد. متخصصان مسائل خانواده میتوانند برای تشخیص و درمان مشکلات خانواده از آن کمک بگیرند.
دستورالعمل آزمون ترسمی اعضای خانواده:
سپس از برقراری همدلی با کودک در اتاق مشاوره، از او سؤال میشود که اعضای خانواده او چند نفرند. بعد یک برگه کاغذ A4با یک بسته مداد رنگی و یک مداد معمولی و یک مداد پاککن در اختیار او قرار میگیرد و از او خواسته میشود به شکل دلخواه اعضای خانوادهی خود را ترسیم کند.
لازم به یادآوری است که در طی ترسیم، آزمایشگر باید همهی حرکات کودک را زیر نظر داشته باشد. شروع نقاشی بر روی کاغذ و همچنین اعضای خانواده از موارد مهمی است که باید یادداشت شود.
پس از پایان ترسیم آزمایشگر میتواند با پرسیدن سؤالاتی مانند کدام یک مهربانتر و یا خوشبختتر و یا پرخاشگرتر است –سطح اطلاعات خود را از نقاشی ترسم شده بالابر (به جای مصاحبه پس از ترسیم میتوان از آزمودنی تقاضا کرد برای خانوادهای که ترسم کرده است، یک داستان نیز بگوید).
تجزیه و تحلیل نقاشی اعضای خانواده:
در تفسیر نقاشی باید در مقولهی اول باید به ویژگیهای فیزیکی نقاشی توجه کرد. در مقولهی دوم باید به تفسیر محتوای نقاشی پرداخت.
ویژگیهای فیزیکی:
1-خط: خط در نقاشی دارای ارزش شدید بیانی است. خط میتواند ضخیم، نازک، مداوم، بریده، افقی، عمودی، زاویهدار، مستقیم، مارپیچ و... باشد. خط به تنهایی توانایی آن را دارد که حالتهای روانی مختلف مانند غم، شادی، خشم و... را نشان دهد.
خطهای باز و بلند، نشانگر راحتی، خطوط کوتاه و فشرده نشاندهندهی ضعف عصبی و خطخوردگیها نشاندهندهی مشکلات عاطفی و ترس کودک از شیء و یا فرد خط خورده است.
2- فضا: نقاشی خارج از کادر کودکان معلول و یا با اعتماد به نفس پایین را نشان میدهد. کودکان کمرو در قسمت کوچکی از کاغذ و معمولاً در گوشه آن نقاشی میکشند. بالا مبیّن تصورات آرامشدهنده و احساس آرامش و آزادی و پایین نشانهی فشار و سنگینی است.
3- رنگ: کودکان سازگار در نقاشیهای خود به طور متوسط از پنج رنگ مختلف استفاده میکنند، در حالی که کودکان گوشهگیر از یک یا دو رنگ بیشتر استفاده نمیکنند. فقدان رنگ در تمام یا قسمتی از موضوع نقاشی کودک نشانگر خلاء عاطفی و یا گاهی دلیل بر گرایشهای ضد اجتماعی است.
از نظر روانی، رنگهای گرم تحریککننده، سبب فعالیت و جنب و جوش، الهامدهنده روشنی و شادی زندگی و حرکت هستند. در حالی که رنگهای سرد موجب حالتهای انفعالی، سکون، بیحرکتی، تلقین کننده غم و اندوه هستند.
- محتوای نقاشی خانواده:
1- برجسته کردن شخصیت اصلی نقاشی:
- در ترتیب ترسیم فردی که زمینهی ذهنی کودک را بیشتر اشغال کرده است قبل از همه کشیده میشود و در ترسیم چهره او بیشترین دقت و زمان بهکار میرود و نیز بزرگتر از اندازه کشیده میشود و نیز این شخصیت کاملتر و به عصا و کلاه و... است و در وسط کاغذ کشیده میشود.
2- بیارزش کردن بعضی از اعضای نقاشی:
گاهی دیده میشود که کودک خودش در نقاشی حضور ندارد. دلیلش این است که کودک در خانه احساس راحتی نمیکند. در بیارزش جلوه دادن یک شخصیت ممکن است کودک آن را:
-جدا و پایینتر از دیگران، کوچکتر از دیگران، زشتتر از دیگران، ترسیم کند.
3- افزودن فردی بیرون از اعضای خانواده: معمولاً در این موارد کودک آرزوهای برآورده نشدهی خود و یا امیالی را که در شرایط معمولی قادر به ابراز آن نیست بیان میکند.
4- فاصله بین اعضای خانواده در نقاشی: اگر کودک احساس کند که والدین با هم مشکل دارند، آنها را دور از هم ترسیم میکند و بالعکس. در این میان، کودک خود را در کنار کسی که دوست دارد ترسیم میکند.
5- زمان ترسیم: مدت زمانی را که کودک صرف ترسیم هر یک از اعضای خانواده میکند. مهم است. او کسانی را که دوست دارد دقیق و زیبا در زمان بیشتری ترسیم میکند و بالعکس.
6- دستهای اعضا ترسیم شده: دستهای حذف شده نشانگر تنفر و ترس از تنبیه شدن و درسهای ترسم شده در یک ردیف نشانگر اعضای منسجم و دستهای به پشت قفل شده نشانهی دوری گزینی، قهر احساس تنهایی، عدم قبول دیگران و طرد شدن از جانب دیگران است.
7- اختلالات رفتاری و ناتوانیهای کودکان در نقاشی اعضای خانواده: ناتوانیهای کودکان مانند کندکاری دستی، مشکلات حرکتی، اختلالات بینایی و غیره در ضمن ترسیم نقاشی بهوسیلهی روانشناس قابل تشخیص است.
اختلالات رفتاری کودکان، از جمله پرخاشگری، افسردگی و گوشهگیری آنها در نقاشی اعضا خانواده قابل تشخیص است. مثلاً افراد افسرده شخصیتها را بدون تحرک و با فاصله ترسیم میکنند.
ترسیم نقاشی توسط کودک ابزار سهل الوصولی است که میتوان بهوسیله آن مشکلات خانواده را تشخیص داد.
منبع: برگرفته از کتاب خانواده و آسیبشناسی آن، منصور بیرامی، انتشارات آیدین.
گزارش روان شناختی
تفسیر نقاشی ترسیم خانواده از یک دختر بچه 9 ساله (راست برتر)
همان طور که قبلاً نیزاشاره شد، مشاوران و روانشناسان از تفسیر نقاشی به عنوان یک تکنیک علمی برای بررسی وضعیت بهداشت روان کودکان بهره می گیرند. از اینرو در ادامه برای آشنایی بیشتر شما دانشجویان عزیز یک نمونه تفسیر نقاشی مربوط به دختر بچه ای 9 ساله ارائه شده است.
از فرزند خود بخواهید که نقاشی یک خانواده را ترسیم کند. در ادامه و برای داشتن تفسیر دقیقی از نقاشی فرزندتان، نیازمند جمع آوری اطلاعات جامعی در رابطه با نحوه ترسیم شخصیت های مختلف درون نقاشی، اولویت ترسیم آن ها و... هستیم. برای این کار می توانید از کودک خود بخواهید تا بر روی یک برگه نقاشی، تصویر یک خانواده را ترسیم نماید. پس از اتمام نقاشی سوالات زیر از کودک پرسیده می شود. بررسی پاسخ های کودکان به این سوالات بانضمام تحلیل نقاشی آن ها نتایجی را که در ادامه به آن اشاره می کنیم، به همراه دارد.
ردیف
سوالات
1
این ها کجا هستند؟
2
این ها چه کار می کنند؟
3
این ها چه کسانی هستند؟ به ترتیب کشیدن(سن، جنس، نقش)
4
این ها نسبت به هم چه حسی دارند؟
5
کدام یک از همه مهربان تر است؟ چرا؟
6
کدام یک از همه کمتر مهربان است؟ چرا؟
7
کدامیک از همه خوشبخت تر است؟ چرا؟
8
کدامیک از همه کمتر خوشبخت است؟ چرا؟
9
کدام یک از همه بهتر است؟ چرا؟
10
اگر این ها بخواهند با یک ماشین بروند مسافرت و در ماشین برای یکی از آن ها جا نباشد، کدامشان باید در خانه بمانند؟ چرا؟
11
فرض کن تو جزو این خانواده باشی، کدامیک خواهی بود؟
12
یکی از بچه ها بازیگوشی کرده است، کدام یک؟ چگونه تنبیه اش کنند؟
13
فکر می کنی چه کسانی را نکشیده ای؟ چرا؟
14
اگر بخواهی دوباره نقاشی کنی، آیا همین شکل را می کشی؟
به عنوان مثال، نقاشی زیر توسط یک دختر 9 ساله دانش آموز سال سوم ابتدایی ترسیم شده که نتیجه تفسیر نقاشی او با توجه به تصویر ترسیم شده و پاسخ سوالات بالا، به شرح ذیل می باشد:
1- سطح ترسیمی
وسعت و نیروی خطوط: وسعت و ترسیم در حد معمول است، اما گستردگی زیادی ندارد. با توجه به وضعیت خطوط می توان گفت که آزمودنی از وضعیت حرکتی مناسبی برخوردار است. خطوط منحنی هستند و وقفه و بازداری وجود ندارد. خطوط پررنگ و مشخص هستند که نیروی کشاننده ها و تمایلات رهاسازی غرایز را نشان می دهد.
ریتم یا آهنگ ترسیم: تا حدودی تنوع وجود دارد، به عبارت دیگر، نقاشی قالبی و یکنواخت نیست، اما میزان تنوع آن با توجه به سن کودک، کم است.
ناحیه ترسیم: نقاشی در قسمت چپ و پایین صفحه کشیده شده است. وجود ترسیم در ناحیه پایین نشان دهنده روان آزردگی و افسردگی است. همچنین اشغال نقاشی در ناحیه چپ صفحه است که تمایلات بازگشت به کودکی و گذشته را نشان می دهد و همچنین آینده مسدود را نمایان می کند.
جهت ترسیم: نقاشی از سمت چپ به راست کشیده شده است، پس کودک راست برتر است. با توجه به راست برتری آزمودنی، ترسیم طبیعی بوده و واپس روی و جانبی نشدن مطرح نیست.
2. سطح ساخت صوری
ارزشیابی غنا و درجه تکامل نقاشی: تا حدودی غنا دارد، اما با توجه به سن کودک می توان گفت، اندکی رشد نیافتگی و عدم تناسب نقاشی با تحول وجود دارد و کودک چندان به تزئینات و جزئیات نپرداخته است.
پویایی ترسیم و تعامل بین اشخاص (ریخت تعقلی یا حسی): نقاشی ریخت حسی آزمودنی را نشان می دهد. چون آدم های ترسیم شده همگی با هم ارتباط و تماس دارند و آزمودنی آن قدر که به ارتباطات توجه کرده به جزئیات دقیق توجه چندانی نداشته است. نقاشی از پویایی کافی برخوردار است و گرمی روابط دیده می شود.
3. سطح محتوا ی نقاشی و تفسیر روان تحلیل گری
تغییر شکل: پدر کودک فلج است و نمی تواند بایستد یا راه برود. در این جا کودک دست به نفی واقعیت زده و این واقعیت دردناک را نفی کرده و پدر را به صورت ایستاده ترسیم کرده است.
حذف: هیچ یک از اعضا حذف نشده اند.
اضافات: فردی به اعضای خانواده اضافه نشده است.
گرایش های عاطفی مثبت و منفی: گرایش های عاطفی مثبتی در نقاشی دیده می شود. کودک به ارزنده سازی پدر پرداخته است. یعنی در موضوعی که برایش اهمیت دارد، سرمایه گذاری روانی کرده است.
4. مکانیزم های دفاعی
دفاع های من علیه اضطراب ناشی از تهدید بیرونی: آزمودنی با استفاده از مکانیزم دفاعی انکار، به نفی واقعیت موجود پرداخته، یعنی فلج بودن پدر برای او تهدید بیرونی است وهمچنین با ناارزنده سازی مادر به جا به جایی پرداخته است.
دفاع های من علیه اضطراب ناشی از کشاننده های درونی (بن): در این ترسیم اضطراب ناشی از کشاننده های درونی دیده نمی شود.
اضطراب برابر فرامن: با توجه به این که در این نقاشی، کودک به تحقیر خود نپرداخته است، پس اضطراب فرامنی دیده نمی شود.
5. چگونگی بیان گرایش ها و دفاع های من در ترسیم
فرد ارزنده سازی شده: پدر- چون اول از همه کشیده شده است و همچنین خود آزمودنی- چون زمان زیادی را صرف کشیدن جزئیات نموده و خود را بزرگ تر از معمول کشیده است.
فرد ناارزنده سازی شده: مادر- چون آخر از همه کشیده شده است.
نا ارزنده سازی خود: ندارد.
جابه جایی ها: پدر فلج است، در حالی که در نقاشی به صورت ایستاده کشیده شده است.
افزودن یک نوزاد: ندارد.
افزودن یک فرد مسن تر یا یک بزرگسال: ندارد.
افزودن جفت خود: ندارد.
افزودن یک حیوان: ندارد.
نزدیکی دو شخص: هر سه شخص ترسیم شده، دست همدیگر را گرفته اند و با هم تعامل دارند و دو شخص خاص به هم نزدیک تر نیستند.
رابطه با فاصله: ندارد.
همسانسازی هشیار: در سطح کلامی و هشیار کودک با خود همسانسازی کرده است، یعنی همسانسازی با واقعیت و من صورت گرفته است.
همسانسازی نا هشیار: با توجه به ارزنده سازی پدر می توان گفت، در سطح ناهشیار با پدر همسانسازی کرده است اما در عین حال کودک به ارزنده سازی خود نیز پرداخته است (لباس با جزئیات بیشتر، دقت و صرف زمان بیشتر جهت ترسیم خود) پس در سطح ناهشیار نیز همسانسازی با خود صورت گرفته است.
اظهار نظر نهایی
کودک، 9 سال دارد. او تنها فرزند خانواده است و پدرش 8 سال است که فلج شده است و نمی تواند راه برود. او در نقاشی خود دست به نفی واقعیتی زده که در سازش با آن مشکل دارد و پدر را به صورت ایستاده ترسیم کرده است، پس او درواقع به ترسیم آرزوی خود پرداخته است. با توجه به این که نقاشی در قسمت چپ و پایین صفحه ترسیم شده به نظر می رسد که وی به صورت ناهشیار آینده را مسدود می داند و نتوانسته با مشکل کنونی کنار بیاید. فضای ترسیمی خانواده با توجه به وجود تعامل میان آن ها گرم و صمیمی است. با توجه به طرح ترسیم شده و تنوع آن می توان نتیجه گرفت که آزمودنی در طراز تحولی خود تا حدودی متناسب با سنش است. براساس مؤلفه های موجود در نقاشی می توان گفت، آزمودنی بیشترین اضطراب را از تهدید بیرونی احساس می کند و فلج بودن پدر برای او ایجاد اضطراب می کند و خواستار سالم شدن پدر است و تعامل و عاطفه مثبت را در گروی سلامتی پدر می داند.
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ) توسط گارنفسکی[2] و همکاران (2002) تدوین شده است. این پرسشنامه، پرسشنامه ای چند بعدی است که جهت شناسایی راهبردهای مقابله ای شناختی افراد پس از تجربه کردن وقایع یا موقعیت های منفی مورد استفاده قرار می گیرد.بر خلاف سایر پرسشنامه های مقابله ای که به صورت آشکار بین افکار فرد و اعمال واقعی وی تمایز قائل نمی شوند، این پرسشنامه افکار فرد را پس از یک تجربه منفی یا وقایع آسیب زا ارزیابی می کند. این پرسشنامه یک ابزار خود گزارشی است و دارای 9 زیر مقیاس و 36 ماده می باشد. پاسخ های این پرسشنامه در یک پیوستار 5 درجه ای (همیشه، اغلب اوقات، معمولا، گاهی، هرگز) جمع آوری می شود. اجرای این پرسشنامه خیلی آسان است و برای افراد 12 سال به بالا (هم افراد بهنجار و هم جمعیت های بالینی) قابل استفاده می باشد.
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ) نه راهبرد شناختی ملامت خویش، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه پذیری، فاجعه انگاری و ملامت دیگران را ارزیابی می کند.
روش نمرهگذاری:در این پرسشنامه، تعیین نمرات هر یک از مؤلّفهها با جمع نمرات سوالهای مربوط به آن انجام میشود. نمرهگذاری به شکل زیر صورت میگیرد.(هرگزنمره صفر-.....-همیشه نمره7)
سازندگان این پرسشنامه پایایی آن را از طریق آلفای کرونباخ برای راهبردهای مثبت 91/0، راهبردهای منفی 87/0 و کل پرسشنامه 93/0 گزارش کرده اند. پیوسته گر و حیدری (1385، به نقل از قاسم زاده و نساجی و همکاران 1389) همسو با یافته های فوق ضرایب بالایی را گزارش کرده اند. در تحلیل عاملی که امین آبادی (1388) با روش تحلیل مولفه های اصلی بر پرسشنامه انجام داد، 36 گویه به 26 گویه و 9 خرده مقیاس به 4 خرده مقیاس (سرزنش خود و فاجعه آمیز پنداری، مقابله و پذیرش، مثبت اندیشی و سرزنش دیگران) کاهش یافت و ضرایب پایایی 77/0، 70/0، 76/0 و 64/0 برای خرده مقیاس ها و برای کل پرسشنامه 70/0 گزارش گردید.
روائی
روایی ملاکی پرسشنامه از طریق روایی همزمان (اجرای همزمان با سیاهه افسردگی بک) مورد بررسی قرار گرفته و روابط درونی خوبی بین خرده مقیاس ها دیده شد (حسنی،1389).
پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان
شما چگونه با تجارب منفی و رویدادهای ناخوشایند مقابله می کنید؟
هر فردی ممکن است با رویدادهای منفی یا ناخوشایند مواجه شود که به شیوه خاص خودش در مقابل آنها واکنش نشان دهد. لطفا سوالات زیر را به دقت مطالعه کرده و مشخص سازید که شما در پی تجربه رویدادهای منفی و ناخوشایند معمولا به چه چیزی فکر می کنید.
با توافق عمومی روانشناسان بر سر پنج عامل بزرگ شخصیتی (به پرسشنامه نئو مراجعه نمایید) به نظر می رسید که پایان بحث سنجش صفات کلی شخصیتی نزدیک است، اما بررسی های بیشتر نشان داد که زبان عاملی مخل در این زمینه است. مطالعات بین فرهنگی نشان داده است که ساختارهای بهتری نیز در این زمینه وجود دارد که مدل هگزاکو (HEXACO) یا مدل شش عاملی شخصیت حاصل این مطالعات است که در واقع به بازآرایی دوباره صفات پنج گانه در قالب شش صفت شخصیتی پرداخته است. کلمه HEXACO از سر کلمات شش بعد شخصیتی این مدل تشکیل شده است که عبارتند از موارد زیر:
Honesty-Humility صداقت و تواضع
Emotionality هیجانی بودن
Extraversion برون گرایی
Agreeableness (versus Anger) توافق جویی
Conscientiousness وجدانی بودن
Openness to Experience گشودگی به تجربیات جدید
هریک از این عوامل خود از چهار مقیاس یا زیربعد تشکیل شده است که مجموعا 24 بخش را شامل می گردد.
از جمله امتیازات این مدل این است که با توجه به ساختار عوامل مورد سنجش و قدرت تبیین مدل برای فرآیندهای سازمانی ای مانند جذب، نگهداری و توسعه بسیار مناسب است.
نتایج و تفسیر آن ها
در خصوص مدل و ویژگی های نسخه های مختلف پرسشنامه شخصیتی مطالعاتی در ایران نیز انجام گرفته است که از جمله آن ها می توان به کارهای پالاهنگ و همکاران (1388) و آقابابایی (1391) اشاره کرد که تقریبا در همه موارد مدل تایید و با کمی حذف و اضافه در آیتم ها ویژگی های روانشناختی (پایایی و اعتبار) این پرسشنامه مطلوب و قابل دفاع به لحاظ علمی ارزیابی کرده اند.
راهنمای اجرا
در ادامه عبارات و جملاتی در خصوص شما آمده است.
لطفا هریک از آن ها را مطالعه کنید و میزان موافقت یا مخالفت خود را با آن عبارت مشخص کنید. سپس گزینه مورد نظر انتخاب کنید.
لطفا حتی در مواردی که از نظر خود کاملا مطمئن نیستید، به عبارات پاسخ دهید.
Top of Form
1.اگر من از یک نمایشگاه هنری دیدن کنم، به صورت کلی حوصله ام سر می رود.